Worldwide Fuss, but Obama Will Survive

<--

Murw geslagen door twaalf jaar ‘War on terror’ accepteert de gemiddelde Amerikaan nogal wat, schrijft Frans Verhagen.

Vergelijkingen met Richard Nixon, door Amerikaanse Obama-haters en ‘deskundigen’ in Europa, zijn regelrechte onzin.

Eindelijk heeft president Obama zijn lang gedroomde tweepartijen-eenheid. Democraten én Republikeinen staan achter Prism, het digitale snuffelprogramma dat wereldwijd opschudding veroorzaakt. Van de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden John Boehner, geen vriend van Obama, tot senator Dianne Feinstein, een liberaal uit San Francisco: ze vinden het allemaal prima, volstrekt legaal en zelfs nuttig en noodzakelijk. Alleen libertijns rechts en wantrouwend links spartelen tegen. Obama bouwt bruggen!

Tot zover het goede nieuws. In de waaier van schandalen, semi-schandalen en nonsens die Washington bezighouden, is het snuffelprogramma geen van deze. Het zal de president inhoudelijk weinig problemen opleveren. De belangrijke vraag hoe gevaarlijk dit allemaal is, zal al snel ondergeschikt blijken aan de vraag welke politieke schade Obama heeft opgelopen.

Vergelijkingen met Richard Nixon, door Amerikaanse Obama-haters en ‘deskundigen’ in Europa, zijn regelrechte onzin. Deze duisterste aller presidenten werd overspoeld door schandalen, allemaal van eigen makelij. Nixon gaf opdracht de belastingdienst los te laten op politieke tegenstanders, hij stimuleerde de cover-up van Watergate. Hij bombardeerde Cambodja zonder autorisatie. En zo nog wat. Nixon dacht werkelijk dat als de president iets doet het automatisch legaal is. Hij was uniek.

Of Obama’s problemen inderdaad schandalen zijn of wat anders, doet er niet veel toe. Ze zijn politiek schadelijk. Rechts watertandt van deze buitenkans om ook Obama’s tweede termijn te ruïneren. Hun aanvankelijke poging, de hoorzittingen over de dood van de Amerikaanse consul in de Libische stad Benghazi, leverde de Republikeinen niet veel meer op dan machteloze frustratie. De gemiddelde Amerikaan interesseerde het niet. Er waren fouten gemaakt, misschien was er wat klungelig gecommuniceerd, maar het was geen samenzwering of grootscheepse incompetentie, laat staan dat die werd toegedekt.

Snuffelprogramma

Veel aantrekkelijker was de onthulling dat de belastingdienst om vrijstelling vragende Tea Party-clubjes lastig viel. Een domme actie maar het echte schandaal is dat de belastingdienst de grote politieke spelers met rust liet, zoals het politieke actiecomité van Karl Rove en andere duidelijk politieke organisaties, Republikeins en Democratisch. Maar iedereen haat de belastingdienst, dus dat werkt altijd.

Daarbij komen nu het afluisteren van journalisten, het gedwongen afstaan van gegevens door telefoonbedrijf Verizon en sinds vorige week dat wereldwijde snuffelprogramma. Alleen de zaak van de journalisten wordt juridisch aangevochten, voor de rest geldt dat het Amerikaanse publiek het wel best vindt. Murw geslagen door twaalf jaar ‘War on terror’, accepteert de gemiddelde Amerikaan nogal wat. Obama werkt met een door Cheney-Bush opgetuigde nationale veiligheidsstaat en regeringen geven verkregen macht zelden op, ook niet als ze Democratisch zijn. Als dat vragen oproept, zo veel te beter. Obama zette daarvoor drie weken geleden de toon in een verstandige en goed ontvangen speech die nu extra scherpte krijgt.

Desillusie

Het afluisteren van journalisten is het grootste probleem. Het ministerie van justitie doet er onderzoek naar maar dat zal waarschijnlijk niet voldoende zijn. Het kan de toch al onder vuur liggende minister van justitie Eric Holder de kop kosten, verder niets. Alles afwegend moet je vaststellen dat Obama weinig kwade wil of malicieus bestuur te verwijten valt. Zijn grootste probleem is dat al deze affaires passen in een groot Republikeins verhaal: kijk, zie je nou wel, Obama’s agenda is het eindeloos uitbreiden van de overheid. Bewijs geleverd. Voor de vele rabiate Obama-haters klinkt het met de dag geloofwaardiger.

De ironie is dat ook de aanhangers van Obama teleurgesteld zijn. Waarin verschilt Obama van kleine Bush? Desillusie bij de eigen achterban ligt om de hoek. Gecombineerd met de obsessieve obstructie van de Republikeinen die onder Cheney-Bush geen kik gaven over overheidsexcessen, kan dit Obama al vroeg in zijn tweede termijn vleugellam maken.

Maar zeker is dat niet. Zo erg is het allemaal niet. De Republikeinen hebben vaker hun hand overspeeld. Haat maakt blind en is een slechte raadgever. Buitenlands heeft Obama het Congres niet nodig. Zijn team is compleet en wie weet welke urgente problemen de komende tijd de agenda bepalen. Binnenlands toonde Obama de afgelopen weken al meer bereidheid om hard tegen de Republikeinen in te gaan.

Kleine stapjes

Hoe dat ook uit zal pakken, de vooruitzichten voor grote wetgeving van president Obama zijn beperkt maar, eerlijk gezegd, dat waren ze op 20 januari ook al. De immigratiewet komt er wel maar verder zal het beleid er een zijn van kleine stapjes, vergelijkbaar met de tweede termijn van Bill Clinton.

President Obama is zeker nog niet uitgeregeerd. Hij zal waarschijnlijk nog rechters kunnen benoemen in het Hooggerechtshof en elders, een gelegenheid om de Republikeinen in hun eigen valkuil van overmoed te lokken. Ze hebben de Congresverkiezingen van 2014 nog niet gewonnen. En, belangrijker dan wat dan ook, de economie lijkt het beter te doen. Als dat door blijft gaan en de tekorten verder teruglopen dan zullen deze ‘schandalen’ niet meer zijn dan voetnoten bij een succesvol presidentschap.