Bush Can Do Anything He Wants

<--

Maar wie denkt dat George Bush en zijn opvolger nu kunnen genieten van een welverdiende vakantie, heeft het mis.

Bush zal zichzelf tijdens zijn laatste 77 dagen ‘in office’ weinig rust gunnen. Traditiegetrouw gebruikt een vertrekkend president de periode tussen de verkiezingen en de inauguratie om nog even belangrijke wetten door te drukken, rechters te benoemen en gratie te verlenen aan gevangenen.

,,Bush kan praktisch alles doen wat hij wil,’’ zegt rechtsgeleerde Douglas A. Berman van de universiteit van Columbus, Ohio. ,,Er zijn geen formele beperkingen. Daarom maken politici zich ook zo’n zorgen over hoe hij zijn macht in de laatste dagen zal gebruiken.’’

In het recente verleden leidden vooral presidentiële gratieverleningen tot opschudding. Bush senior kreeg veel kritiek te verduren toen hij voorkwam dat zijn voormalige minister van Defensie Caspar Weinberger, die was veroordeeld voor meineed in het Iran-Contraschandaal midden jaren tachtig, naar de gevangenis moest.

Bill Clinton wekte grote woede door het strafblad van belastingcrimineel Frank Rich, de echtgenoot van een belangrijke Democratische donor, schoon te vegen. Clinton verleende op de laatste dag van zijn presidentschap bovendien gratie aan een recordaantal van 140 gevangenen – onder wie zijn eigen broer, die was veroordeeld voor drugsbezit, en diverse betrokkenen in het Whitewater-vastgoedschandaal, waarin de president zelf een rol speelde.

In Washington wordt nu volop gespeculeerd over de vraag of George W. Bush zijn voormalige medewerker Lewis ‘Scooter’ Libby gratie verleent. Libby werd veroordeeld voor het plegen van meineed in een zaak rond een CIA-agente. Haar identiteit was gelekt aan journalisten omdat haar man in een onderzoek had vastgesteld dat beweringen van het Witte Huis over Iraakse massavernietigingswapens niet klopten.

Bush schold Libby eerder al een celstraf van dertig maanden kwijt, maar hield de andere straffen – zoals een boete en maatschappelijke dienstverlening – in stand.

Berman verwacht overigens geen al te opmerkelijke dingen van Bush in diens laatste maanden. ,,Hij is al zo’n controversiële figuur. De waarderingscijfers zijn voor een president zelden lager geweest. Ik verwacht dat hij aanstuurt op een soepele overgang. Dan heeft hij nog enige kans als een staatsman de geschiedenis in te gaan.’’

Waar de vertrekkende president de komende weken zijn best zal doen een mooie erfenis achter te laten, daar legt het aankomende staatshoofd vandaag al het fundament voor het zijne.

Binnen ruim twee maanden na zijn verkiezing moet de president elect zo’n zevenduizend mensen aanstellen. ,,Een cruciale periode: hij bouwt de ruggengraat van zijn regering,’’ aldus Witte-Huis-expert Martha Kumar.

De nieuwe president vult in de eerste weken na die eerste dinsdag in november meestal een honderdtal cruciale posten in. De rest volgt later. ,,Sleutelposities als het hoofd van de presidentiële staf, de personeelschef en de woordvoerder zijn vaak snel bekend,’’ aldus Kumar.

,,Aan de snelheid waarmee hij zijn team klaar heeft en aan degenen die hij benoemt, kun je vaak al zien of hij succes zal hebben. Want als de basis wankel is, wordt het heel moeilijk om efficiënt te regeren.’’