A President Not Afraid of Contradiction

<--

Eindelijk, een president die niet bang is voor tegenspraak

Wat is dat toch, dat charisma van Obama? Het is niet alleen zijn retorisch talent, zijn positieve instelling of zijn kalmte. Obama laat zien dat zelfreflectie de basis vormt voor integriteit.

Op een zonnige septemberdag stond ik in een buitenwijk van Virginia te praten met een zwevende kiezer. De vrouw, rond de dertig, neigde met haar politieke opvattingen naar de Republikeinen, maar zij en haar man twijfelden nog. Ze vonden McCain en Obama allebei aardig. Een prettig gesprek volgde, waar de 6-jarige zoon des huizes zich onverwacht in mengde. Hij zou het wel weten. „I like Obama!”

Barack Obama heeft charisma, zoveel is duidelijk. Zelf raakte ik meer dan twee jaar geleden onder de indruk van hem, na lezing van ‘The Audacity of Hope’ en zijn autobiografie ’Dreams from my Father’. Zozeer zelfs, dat ik vorig jaar tijdelijk naar Washington verhuisde om me aan te sluiten bij het leger vrijwilligers voor Obama. Van augustus tot november wandelde ik elk weekeinde langs de deuren in swingstate Virginia. Omdat Amerika nog steeds bij de machtigste landen ter wereld hoort – en omdat ik zelden zo’n wereldleider heb gezien als Barack Obama.

Wat is dat toch, dat charisma van de goede man? Zoals vaak is het een combinatie van factoren. Een ervan is zijn retorisch talent. Een ander is zijn positieve visie, met zijn boodschap van hoop. Obama is bovengemiddeld intelligent en heeft een gezond zelfvertrouwen. Ook de in zijn genen gegrifte kalmte draagt bij aan de uitstraling van no drama Obama.

Maar de belangrijkste factor lijkt de spiegel die hij bij zich draagt. Dan gaat het niet om een fysiek spiegeltje waarin hij zich kan laven aan zijn sympathieke uiterlijk, maar om de onzichtbare spiegel van de zelfreflectie.

Die eigenschap klinkt door in zijn boeken. In het voorwoord van ’The Audacity of Hope’ verwijst hij naar een gesprek met een journaliste die vertelde dat ze genoten had van zijn eerste boek. Ze vroeg zich hardop af of ze zijn tweede boek net zo interessant zou vinden. „Waarmee ze bedoelde: ik vraag me af of u eerlijk kunt zijn, nu u senator bent”, aldus Obama. „Ik vraag me dat ook wel eens af. Ik hoop dat het schrijven van dit boek me helpt die vraag te beantwoorden.”

Obama laat zien dat zelfreflectie de basis vormt voor integriteit. Wat er gebeurt als deze eigenschap ontbreekt, is te zien bij het eigenwijze, destructieve beleid van George W. Bush en nog duidelijker in het ongehoord egoïstische leiderschap waarmee Robert Mugabe zijn land nog verder in de afgrond stort.

Barack Obama is niet bang voor tegenspraak. Hij verbaasde vriend en vijand door te kiezen voor Clinton als minister van Buitenlandse Zaken. Zijn verklaring: „Ik geloof in sterke persoonlijkheden met krachtige opvattingen en wil voorkomen het slachtoffer te worden van groepsdenken.”

Zijn interesse in zijn landgenoten en de wens hen te dienen, zijn oprecht. Hij schroomt daarbij niet mensen aan te spreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Zijn transitieteam zocht actief de interactie met het publiek: iedereen kan on line vragen stellen, suggesties doen, lokale initiatieven ontwikkelen. En vandaag stellen de president en zijn vrouw het Witte Huis open voor bezoekers. Een klein gebaar in een groter streven om de meest toegankelijke regering ooit te worden. Een overheid van de mensen, door de mensen en voor de mensen.

Het komt tegemoet aan de wens van de vele Amerikanen die wantrouwend en cynisch zijn geworden. Ik voerde in Virginia honderden gesprekken: over de economie, de gezondheidszorg, de oorlog in Irak. De thema’s varieerden, maar er was één gemene deler. Niet uniek voor de VS, noch onverwacht: mensen zoeken een leider die naar hen luistert en op wie ze kunnen vertrouwen. Iemand die integriteit uitstraalt.

De verwachtingen zijn huizenhoog, de problemen levensgroot. De economische malaise, het klimaatprobleem, de crisis in het Midden-Oosten en de oorlogen in Irak en Afghanistan schreeuwen om aandacht. Over twee jaar, als de campagne voor 2012 alweer begint, kan Obama onmogelijk alle problemen hebben opgelost. Kritische Republikeinen zullen klaarstaan om hem af te rekenen op zijn beloftes. Dat zal hij kunnen pareren, als hij erin slaagt om voldoende verandering zichtbaar te maken, als hij de open communicatie van de transitieperiode voortzet en als hij zijn integriteit bewaart. In de woorden van Abraham Lincoln, een van Obama’s grote voorbeelden: „Bijna iedereen kan tegenspoed doorstaan; als je iemands karakter wilt testen, geef hem macht.”

About this publication