De Amerikaanse president Obama is vastberaden om de relatie met de islamitische landen te verbeteren. Het is een speerpunt van zijn buitenlands beleid. Dat is ook noodzakelijk, na het dramatische opereren van zijn voorganger Bush. Vlak na zijn inauguratie gaf Obama zijn eerste interview aan de Arabische televisiezender Al-Arabiya. Daarin kondigde hij aan de relatie met de Arabische en islamitische wereld te willen verbeteren.
Deze relatie zou voortaan bestaan uit wederzijds respect, rekeninghoudend met elkaars belangen, beloofde Obama. Een heel andere toon dan Bush, die de wereld naar eigen maatstaven had ingedeeld in Goed en Kwaad. De videoboodschap van de Amerikaanse president aan de Iraanse bevolking en leiders is nog zo’n voorbeeld van C’est le ton qui fait la musique.
Dat het bij Obama niet alleen gaat om woorden maar ook om daden bewijst zijn staatsbezoek aan het islamitische land Turkije. Voor de Amerikaanse president is het bezoek niet alleen bedoeld om de relatie met de islamitische wereld te verbeteren, maar ook om de invloedrijke positie van Turkije te onderstrepen.
Turkije’s invloed in het Midden-Oosten neemt toe. De Turkse premier Erdogan is na zijn openlijke kritiek op het Israëlische optreden in de Gaza-oorlog uitermate populair geworden in de Arabische en islamitische wereld. De kritiek had overigens weinig gevolgen voor de jarenlange goede relaties met Israël. Dat maakt Turkije bij uitstek een belangrijke intermediair om het conflict tussen de Arabische wereld en Israël op te lossen. Syrië en Israël onderhandelden tot voor kort in Turkije over een vredesakkoord. Ook in het conflict tussen het Westen en Iran kan Turkije een belangrijke bemiddelende rol spelen.
Als NAVO-bondgenoot is Turkije van onschatbare waarde voor het Westen. Het islamitische land kan een bijdrage leveren in conflictgebieden als Afghanistan en Irak. Westerse troepen die in deze landen opereren worden gewantrouwd door de lokale bevolking. Turkije zou dat wantrouwen kunnen wegnemen omdat het niet kan worden beschuldigd een westerse, imperialistische agenda uit te voeren.
Hoewel de Amerikanen de belangrijke strategische positie van Turkije en zijn invloed in de internationale politiek erkennen en daar ook handig gebruik van maken, blijven sommige Europese landen –waaronder Nederland– de toetreding van Turkije tot de Europese Unie blokkeren. Daarbij wordt er maar al te vaak het argument gebruikt dat Turkije een islamitisch land is dat derhalve niet thuis hoort in Europa. Hiermee wordt impliciet de aanwezigheid van de vele miljoenen moslims in Europa niet alleen genegeerd maar ook ontkend.
Het voordeel van Turkije is dat het als enige land een brug kan slaan tussen het westen en het oosten. Dat het land een wat dubieuze reputatie heeft op het gebied van mensenrechten en vrijheid van meningsuiting, is bekend. Terecht dat Turkije zich de internationale kritiek aantrekt op dat terrein. Het land heeft in de afgelopen jaren zichtbare resultaten bereikt op het gebied van mensenrechten, vooral die van minderheden. Al is dat nog lang niet voldoende.
Sinds mijn verblijf in het Midden-Oosten merk ik van nabij de voorbeeldfunctie die Turkije in de regio heeft. Al decennia lang hoort de Arabische bevolking van hun corrupte regimes dat islam en democratie niet samen gaan. Dit dogma wordt niet langer voor zoete koek geslikt, sinds het islamitische AKP aan de macht is in Turkije. De democratische ontwikkelingen in Turkije zijn grotendeels op het conto van de AKP te schrijven.
De Amerikaanse president Obama erkent de rol die Turkije kan spelen bij regionale conflicten en bij een dialoog tussen de islamitische wereld en het Westen. Niet voor niets pleit Obama voor een Turks lidmaatschap van de Europese Unie.
Helaas denkt Europa daar vooralsnog anders over. Een gemiste kans!
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.