New Perspective

<--

Acht jaar na het begin van de oorlog in Afghanistan, nadat daar duizenden militairen zijn gesneuveld, burgers bij vergissing gedood, miljarden geïnvesteerd, grote verwoestingen aangericht, heeft president Obama aangekondigd dat hij het probleem radicaal anders gaat aanpakken. Zo samengevat klinkt het als het idee voor een absurdistisch toneelstuk. Maar het is de rauwe werkelijkheid. En daarbij gaat het niet alleen om de toekomst van dit land, maar vooral ook om het politieke leven van de president, de geloofwaardigheid van Amerika als onverslaanbare wereldmacht en misschien ook de mondiale positie van het Westen. Ook daarom worden nu de 30.000 extra soldaten gestuurd. Een nieuw Vietnam moet worden vermeden.

Er is een dringend beroep gedaan op de bondgenoten om een contingent bij te dragen. Minister Verhagen (Buitenlandse Zaken, CDA) is door collega Clinton gebeld met een verzoek van die strekking. Nederland heeft al maanden geleden laten weten dat eind volgend jaar de troepen uit Uruzgan worden teruggehaald. Maar, zal Washington zeggen, dit is een totaal nieuwe situatie. Generaal McChrystal gaat een andere strategie voeren die veel meer op de Nederlandse zal lijken. En het grote verschil is dat Obama een exitstrategie heeft aangekondigd. Eind 2011 zal, hoe dan ook, worden begonnen met het definitief terugtrekken van de Amerikaanse troepen. Daarmee worden voor het eerst de Afghanen onder deze druk gezet. Er komt een einde aan deze zwaar gesubsidieerde bescherming en curatele. Na het vertrek van de laatste Amerikaan zullen ze het zelf moeten opknappen.

Het is een nieuw perspectief. Dat we het nog niet helemaal willen geloven komt niet omdat we twijfelen aan de goede bedoelingen van deze president, maar omdat we de afgelopen acht jaar langzamerhand met nieuwe perspectieven murw zijn gebeukt. Van het vooruitzicht op een Irak dat, bevrijd van Saddam Hoessein, tot lichtend democratisch voorbeeld voor het hele Midden-Oosten zou worden, tot de Afghaanse democratische presidentsverkiezingen, in augustus van dit jaar, allemaal wenkende perspectieven. En van dit alles is weinig of niets terechtgekomen.

Gaan we voor alle zekerheid ook te rade bij de serieuze sceptici. Kenmerkend is de mening van exgeneraal Karl Eikenberry. Voor hij in diplomatieke dienst ging was hij opperbevelhebber van de Amerikaanse troepen. Nu is hij de Amerikaanse ambassadeur in Kabul. In memo’s aan de president heeft hij zich fel verzet tegen het sturen van extra troepen. Versterking zou ertoe leiden dat Karzai nog afhankelijker van de Amerikanen wordt en nog minder aansporing zou voelen om baas in eigen land te worden. De nu aangekondigde exitstrategie zou naar westerse denktrant Karzai op andere gedachten moeten brengen. Maar dit is Afghanistan, waar altijd andere oplossingen voor de daar heersende problemen worden gevonden dan de volgens ons meest voor de hand liggende.

Ook volgens de Britse deskundige Alex de Waal (Opiniepagina, 30 november) heeft het geen zin meer troepen te sturen. In en tegen een doolhof van schemerige verhoudingen die worden bepaald door corruptie en vriendjespolitiek, valt niet te strijden met de middelen die wij als normaal beschouwen. Als Karzai gehoor geeft aan de Amerikaanse eis om de corruptie te bestrijden, heeft dat onder sommige (maar niet alle) omstandigheden een averechts effect. „Loyaliteit wordt verhandeld op basis van verwantschap, geloof en geld. De Talibaan hebben laten zien dat een regering goedkoop kan worden geleid met alleen de eerste twee. De Amerikanen steunen alleen op geld”, aldus Alex de Waal. Stel je de positie van onze soldaten voor, in dit voor een westers bevattingsvermogen web van onbegrijpelijkheden. Zou na een paar jaar van vergeefs vechten en waterputten slaan, je de moed niet in de schoenen zinken?

Nog een mening van een deskundige: Andrej Avetisjan, de Russische ambassadeur in Kabul. Hij is er wel voorstander van dat Obama deze 30.000 man extra stuurt. Maar het Westen heeft de vestiging van de democratie te hoog in het vaandel gehad. Wat denkt hij van een verzoening met de Talibaan? „Het is op den duur mogelijk, maar het is een heel delicaat en langzaam proces. Het kan niet volgend jaar gebeuren. Het is heel moeilijk om kort na gevechten tot een akkoord te komen.” Nu zullen binnen afzienbare tijd 140.000 soldaten uit het Westen in Afghanistan proberen de vrede te bewaren, de democratie moeten opkweken, een passabel bestuur te vestigen, de Afghaanse politie verder op te leiden en de Talibaan te verslaan. En misschien Osama bin Laden vangen. Slagen ze erin dan hebben ze eindelijk op de goede manier hun best gedaan. En er hoeft maar één robotvliegtuigje een bom op een school of een bruiloft te gooien en alle moeite is voor niets geweest.

De ministers Verhagen en Van Middelkoop (Defensie, CU) zijn geestdriftig over de nieuwe aanpak, zoals ze dat ook waren over vroegere manieren van aanpak. Deze regering heeft met de Tweede Kamer en de kiezers afgesproken dat de Nederlandse soldaten volgend jaar terugkomen. Verlenging nu zou betekenen dat we ze uitleveren aan de volgende zee van onzekerheden. Niet doen. De afgelopen vier jaar zijn we moedig genoeg geweest. Als na een half jaar blijkt dat er werkelijk een nieuw perspectief is geopend, kunnen we verder zien.