Obama Chooses a New Supreme Court Judge

<--

Obama Yüksek Mahkeme’ye üye seçecek

TÜRKİYE’de Anayasa Mahkemesi, HSYK gibi hukuk kurumlarına nasıl üye seçilmesi gerektiği hararetle tartışılırken ABD’nin Yüksek Mahkeme (Supreme Court) üyelerinden Yargıç John Paul Stevens emekliliğini istedi.

Yerine geçecek yargıcı Başkan Barack Obama atayacak!

Kısacası bizdeki karşılığı Anayasa Mahkemesi olan Yüksek Mahkeme’nin yeni üyesini, Türkiye’deki Anayasa değişikliği tasarısında istendiği gibi, Başkan (Cumhurbaşkanı) belirleyecek!

Ama kazın ayağı yine de farklı!

Yöntem belki aynı ama ruh farklı!

Başkanlık sistemi ile yönetilen ABD’de görünümde “mutlak egemen” Başkan bile bazı örf ve âdetlere uymak zorunda.

Zira, demokrasinin demokrasi olması için kanunlar/yazılı kurallar kadar, demokrasiye hayatiyet kazandıran ruh da önemli!

* * *

Emekliliğini isteyen John Paul Stevens, Yüksek Mahkeme’nin en yaşlı üyesi. Bu ay 90 yaşına girecek Yargıç, sadece ölüm hali veya kişinin emeklilik talebi nedeni ile üyeliğin yitirildiği Mahkeme’de son 10 yıldır sürekli en uzun süre görev yapmış olma özelliğine sahip kişi.

Yargıç Stevens aynı zamanda Yüksek Mahkeme’nin en liberal üyesi. Dolayısı ile Demokrat Parti’ye daha yakın olmalı.

Ancak, Mahkeme’ye 1975 yılında Cumhuriyetçi Başkan Gerald R. Ford tarafından atanmış! Başkan Ford, Yargıç Stevens’ı atarken “İsterse taştan olsun ama illa ki bizden olsun!” dememiş. Örf ve âdetlerin emrettiği dengeleri gözetmiş!

Stevens da son 35 yıldır ha bire sağa kaymakla suçlanan Yüksek Mahkeme’de en güvenilir liberal üyelerden birisi olmak özelliğini hiç kaybetmemiş.

* * *

Şimdiye dek sadece 5 siyahi üye sahibi olmuş Yüksek Mahkeme’de Yargıç Stevens da beyaz ten rengine sahip ama başka bir özelliği daha var:

Mahkemenin tek Protestan üyesi!

Protestanlık da ülke nüfusunun çoğunluğunu temsil eden inanç. (ABD’lilere göre din!)

Protestanlık ABD insanının çoğunluğunun dini!

Bugün itibari ile Yüksek Mahkeme’de, Yargıç Stevens dışında, 6 Katolik ve 2 Yahudi üye var. Eğer, seçilecek yeni üye Protestan olmazsa ABD’nin en büyük dini inancı ülkenin en yüce mahkemesinde temsil edilmeyecek.

Chicago Üniversitesi’nden Prof. Geoffrey R. Stone’a göre din ABD’nin günlük yaşamında 50-100 yıl öncesine göre çok daha az önemli bir rol oynuyor. Stone Mahkeme’ye yeni seçilecek üyenin Protestan olup olmamasının tartışmalara yeni bir unsur katmayacağını söylüyor. (New York Times-9 Nisan 2010)

* * *

Hangi dinden olacağı önemli değil ama siyasi analistlere göre Başkan Obama “İlla ki bizden olsun!” mantığı ile katiyen değil ama Mahkeme’deki dengeleri korumak amacıyla yeni üyenin de liberal olmasına büyük ihtimalle dikkat edecek.

O da tıpkı Cumhuriyetçi Ford gibi demokrasinin örf ve âdetlerine saygılı davranmak için böyle bir seçim yapacak.

* * *

Bu yazı yaptığı atamalarla, Ahmet Necdet Sezer’i de açık ara sollayarak, tarafgirliğini hepimizin gözüne sokan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e ithaf edilmiştir!