يادداشت
اوباما و تغيير توازن در شبه قاره
جام جم آنلاين: باراك اوباما رئيس جمهور آمريكا در سفري دوره‌اي راهي آسيا شده است. وي در اين سفر از هند، كره جنوبي، ژاپن و اندونزي ديدار مي‌كند.
نكته مهم در سفر اوباما را ديدار وي از هند تشكيل مي‌دهد. هرچند كه محور اين سفر را مذاكرات اقتصادي، نظامي، امنيتي و هسته‌اي تشكيل مي‌دهد اما يك نكته اساسي در اين طرح مطرح است و آن نگاه آمريكا به تحولات شبه قاره با محوريت هند و پاكستان است.
بررسي سياستهاي آمريكا در چند دهه اخير نشان مي‌دهد كه واشنگتن همواره يك توازن نانوشته را ميان هند و پاكستان برقرار مي‌ساخت به گونه‌اي كه تقويت نظامي و اقتصادي و همكاري‌هاي دو جانبه با اين كشورها در چارچوبي طراحي شده بود كه هر كدام از اين كشورها از سهمي تقريبا برابر برخوردار بودند.
در اين طرح هند و پاكستان وزنه‌هاي تعادل آمريكا در منطقه بودند كه واشنگتن با بازي دو جانبه تلاش مي‌كرد از ظرفيتهاي آنها براي رسيدن به اهداف خود بهره برداري كند. نكته اساسي در سياست آمريكا در اين كشور دگرگوني گسترده از اين عرصه و گرايش بيشتر آمريكا به هند مي‌باشد كه با همكاري كشورهاي غربي صورت مي‌گيرد.
افزايش مراودات سياسي و اقتصادي، امضاي قراردادهاي سنگين نظامي، اجراي توافقات هسته‌اي به رغم عدم عضويت هند در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، حمايت از عضويت غير دائم و دائم هند در شوراي امنيت، حمايت از سركوب‌هاي صورت گرفته در داخل هند به ويژه در كشمير، كمك به برقراري ثبات در مرزهاي هند با پايان دادن به بحران سريلانكا، سوق دادن كشورهاي اروپايي به توسعه روابط با هند، افزايش فشارها به پاكستان به عنوان عامل بحران‌هاي امنيتي منطقه و ناآرامي‌هاي هند، تاكيد بر نقش هند در معادلات جهاني و … نشانگر گرايشات يك جانبه آمريكا به هند است.
در باب دلايل اين گرايش مي‌توان گفت كه آمريكا سياست توسعه حضور در شرق را در دستور كار قرار داده چنانكه در دكترين راهبردي واشنگتن براي سال 2025 كشورهاي شرقي به ويژه هند و چين از جايگاه ويژه‌اي برخوردارند و آمريكا بايد از هم اكنون براي مهار آن اقدام كند.
در چنين شرايطي مي‌توان گفت كه واشنگتن با گرايش به هند تلاش دارد تا توازن جديد در منطقه ايجاد كند كه كاهش نفوذ پاكستان، مهار روسيه و چين، بحران سازي در مناسبات منطقه به ويژه تقابل هند و چين گسترش ناتو به شرق، استفاده از ظرفيتهاي اقتصادي يك ميليارد نفري هند براي كاهش بحران اقتصادي آمريكا و… اساس آن است. البته بايد در نظر داشت كه همگرايي گسترده با هند در نهايت عاملي براي وابسته شدن دهلي نو به واشنگتن و مهار آرام اين كشور خواهد بود.
در مجموع مي‌توان گفت كه مقامات آمريكا از جمله اوباما با سفر به هند به دنبال تامين منافع واشنگتن به ويژه فتنه انگيزي در شبه قاره مي‌باشند كه در ابعاد مختلف در حال طراحي و اجرا شدن است البته آمريكا همچنان با يك چالش بزرگ مواجه است و آن نگاه منفي مردم هند به آمريكا است كه بسياري از سياستهاي واشنگتن را با چالش مواجه ساخته است.
قاسم غفوري-جام جم آنلاين
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.