What Is Turkey’s Fault?

<--

Türkiye’nin suçu ne?

Amerikan Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke, cuma günü Frankfurt’ta Avrupa Merkez Bankası konferansında konuştu. Bernanke, dünya ekonomisinin hızla toparlanabilmesi için Çin ve Hindistan’ın gelişmiş ülkelerle işbirliği yapmasını önerdi. Aksi takdirde dünya ekonomisinde iki farklı hızda toparlanma yaşandığını belirtti ve gelişmiş ülkelerin ekonomilerini daha yavaş toparladığını ileri sürdü.

Bernanke niye Çin ve Hindistan’ı eleştiriyor? Çünkü Çin ve Hindistan kontrollü döviz kuru rejimi uyguluyorlar. Yani paralarının değerini düşük tutarak kendi ihraç mallarına rekabet gücü kazandırıyorlar.

Böylece daha çok ihracat yapıp, daha az mal ithal ediyorlar.

Peki Bernanke’nin uyguladığı kur politikasının Çin ve Hindistan’dan farkı var mı? Yok. İşin tuhaf yanı, o da para basarak dalgalı kur rejiminde parasının değerini düşürüp ABD’nin ihraç mallarına rekabet gücü kazandırıyor. Eleştirdiği kur politikasında, kendisi de pek masum değil aslında.

Gelelim Bernanke’nin Türkiye değerlendirmelerine… Bernanke, dalgalı kur rejimi uygulayan Brezilya, Türkiye ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin duble yük taşıdığını belirterek, bu üç ülkenin Çin ve Hindistan dolayısıyla risk altında olduğunu belirtiyor. Bugün dünya ekonomisinde yaşanan gerçeğin tamamı bu mu peki?

Hayır, değil.

ABD’nin uyguladığı örtülü devalüasyon ve zengin ülkelerin uyguladığı korumacılık politikası da, Türkiye başta olmak üzere diğer gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkiliyor. Çünkü ABD ve AB’nin uyguladığı korumacılık politikası Brezilya, Türkiye ve Güney Afrika’nın hem büyüme hızını düşürerek, bu ülkelerde işsizlik oranını çoğaltıyor hem de cari açıklarını yükselterek fazla miktarda borçlanmalarına neden oluyor.

Anlayacağınız Bernanke, Çin ve Hindistan’ı suçlayarak dünya ekonomisinde toparlanmanın yavaşladığını ve Brezilya, Türkiye ve Güney Afrika gibi dalgalı kur rejimi uygulayan gelişmekte olan ülkelerde risk yarattığını ileri sürerken asıl sorumluyu karanlıkta bırakıyor. Neden derseniz… Asıl sorumlu kendisi çünkü. Küresel finansal kriz, Çin’de, Hindistan’da değil, Amerikan piyasalarında ortaya çıktı. Çinli’lerin değişiyle “hasta olan kendisi ama ilacı başkasının içmesini istiyor.”

Peki Bernanke’nin duble yük taşıyor dediği Türkiye ne yapmalı?

Türkiye, Çin ve ABD’nin kur savaşlarında çifte yük taşımaya hiç mecbur değil. Bizim ‘bağımsız’ Merkez Bankası, Bernanke’nin açıklamalarını okuyup, nasıl bir para ve kur politikası izlemesi gerektiğini bir an önce yeniden tasarlamalı.

Başkaları, “aferin dalgalı kur rejimini tam anlamıyla uyguluyorsun” diyecek diye “yüksek faiz-düşük kur politikası” izleyip genç nüfuslu Türkiye’de işsizliği daha da çoğaltmak ekonomik akla uygun bir yol olmasa gerek.