The Dangers of WikiLeaks

<--

Hoe veel lekkers de WikiLeaks-documenten ook bevatten en hoe zeer ze ook het inzicht in belangrijke internationale kwesties vergroten, er moet wel onder ogen worden gezien dat aan de openbaarmaking van al dit materiaal ook gevaren en nadelen zijn verbonden.

De prijs voor de meest komische reactie op Cablegate komt ontegenzeglijk toe aan Mahmoud Ahmadinejad. Terwijl de rest van de wereld zich afvraagt hoe groot de schade is die de Amerikaanse diplomatie oploopt door de openbaarmaking van 250 duizend vertrouwelijke boodschappen, ontwaart de Iraanse president een sinister complot.

Bizar

De documenten zijn door Washington opzettelijk in de roulatie gebracht om met name Iran in een kwaad daglicht te stellen. Julian Assange speelt onder één hoedje met Hillary Clinton!

Bizar? Ja. Maar toch ook niet geheel verrassend. Want het feit dat Arabische leiders achter gesloten deuren aandringen op militaire actie tegen Iran, spoort natuurlijk niet met het beeld van de regionale verhoudingen dat Ahmadinejad en de zijnen plegen uit te dragen ­– namelijk dat zij en de Arabische regeringen in het kader van de islamitische verwantschap uitstekend met elkaar door één deur kunnen en dat de spanningen in het Midden-Oosten geheel voor rekening van de Verenigde Staten en Israel komen. In een fundamentalistische visie op de wereld passen geen contra-indicaties en dus rest er slechts één verklaring voor de Arabische indiscreties: ze zijn doorgestoken kaart. En het meest verontrustende daaraan is dat iemand als Ahmadinejad het misschien zelf nog gelooft ook.

Verhelderend

Voor een beter begrip van hoe er in het Midden-Oosten werkelijk wordt gedacht, zijn de door WikiLeaks verspreide documenten natuurlijk zeer verhelderend. Fijn dat iets wat tot nu toe eigenlijk alleen aan anonieme bronnen in de wandelgangen kon worden toegeschreven, nu zwart op wit staat.

Wat voor het Midden-Oosten geldt, geldt ook voor andere brandhaarden, zoals Pakistan en Korea: over wat er achter de schermen gaande is, worden zeer interessante dingen onthuld. Tal van Amerikaanse diplomaten blijken bovendien gezegend met een scherp waarnemingsvermogen en een openhartige, zelfs geestige schrijfstijl als het gaat om een karakterisering van de politieke ontwikkelingen in hun standplaats, met inbegrip van de (on)hebbelijkheden van diverse hoofdrolspelers. ‘Mijn persoonlijke waardering voor het State Department is met meerdere punten gestegen’, schreef de Britse historicus Timothy Garton Ash na lezing van de eerste reeks documenten. Europese diplomaten gaven – anoniem – te kennen dat ze jaloers waren op de vrijmoedigheid waarmee hun Amerikaanse collega’s rapporteren aan Washington.

Lekkers

Maar hoe veel lekkers de WikiLeaks-documenten ook bevatten en hoe zeer ze ook het inzicht in belangrijke internationale kwesties vergroten, er moet wel onder ogen worden gezien dat aan de openbaarmaking van al dit materiaal ook gevaren en nadelen zijn verbonden. Tenminste als je behept bent met een iets verfijnder wereldbeeld dan het simpele adagium dat alles wat zich achter de schermen afspeelt, per definitie niet deugt en ten doel heeft de eenvoudige burger te bedriegen.

Hetgeen duidelijk de filosofie is van Assange, die de documenten een bewijs noemde van de hypocrisie en corruptheid van Amerikaanse diplomaten en die in zijn gedrevenheid – of is het verbetenheid? – eerder al zo ver ging om de technische details te onthullen van een apparaat waarmee militairen kunnen voorkomen dat een bermbom explodeert, zodat Al Qaida en de Taliban daarop nu bij de fabricage kunnen anticiperen.

Ongelukkig

James Rubin, staatssecretaris van Buitenlandse Zaken in de regering-Clinton, merkte deze week in The New Republic op dat men juist ter linkerzijde, waar de diplomatie wordt gekoesterd als hét middel om internationale conflicten te beslechten, ongelukkig zou moeten zijn met de onthulling van zoveel vertrouwelijke stukken. Want de diplomatie ondervindt er onherroepelijk de weerslag van.

Neem het Midden-Oosten, denk aan het grootste diplomatieke succes in het conflict tussen Israël en de Arabische wereld: het vredesoverleg tussen Begin en Sadat in Camp David. Daaraan is maandenlange diplomatieke bemiddeling voorafgegaan. Was er toen een WikiLeaks geweest die alle betreffende documenten in de openbaarheid had gebracht, dan was de doorbraak er waarschijnlijk nooit gekomen, omdat al in een vroeg stadium zichtbaar was geworden welke concessies beide partijen vermoedelijk gingen doen en de tegendruk van een kritische publieke opinie nog veel groter was geworden.

Affront

Tenslotte is er het persoonlijke affront voor diverse coryfeeen. Dat Sarkozy wordt omschreven als autoritair en kort aangebonden, daar zal hij wel redelijk snel overheen komen – als hij er al aanstoot aan neemt. Maar of Poetin en Erdogan zich even gemakkelijk kunnen verzoenen met de allesbehalve flatteuze kwalificaties van hun manier van optreden, valt zeer te betwijfelen. Verder zullen die Russische bronnen die Amerikaanse diplomaten voorzagen van zulke saillante informatie over Iran en China, zich wel drie keer bedenken voordat ze dat nog eens doen.

Om maar te zwijgen van die Iraanse zakenman die vertelde hoe de sancties tegen zijn land worden omzeild. Zijn naam wordt niet genoemd, maar vanwege de vele details lijkt hij makkelijk traceerbaar. De kans is klein dat complotdenker Ahmadinejad dit op zijn beloop laat.