The US Election Will Depend on the Economy

<--

ABD seçimi ekonomi üzerine geçecek – Selim ATALAY

ABD’de Obama, 2008’de ekonomik krizle başkan seçilmişti. 2012’ye geldik, yine seçim zamanı ve ekonomik durumda fazla değişiklik yok. Gerçi ekonomi artık daralmıyor, ama büyüme de bir türlü 3. vitese geçmiyor. İkinci viteste giden ekonomi, süren işssizliği azaltmıyor. Ev piyasası hâlâ batık. Evlerin borcu, değerinden fazla. Hane halkı gırtlağına kadar borçtaydı. Şimdi borç oranı belki göğüs hizasına geldi, ama dikkat edilmezse yine boğar.

Bu yıl ABD’de seçim hayhuyu ile geçecek. İşsizlik ve konut piyasasına bağlı kriz, seçmeni sert vurdu. Seçim kampanyasının en önemli sorunu ekonomi. Seçmen kendisi için önceliğin yüzde 85 oranda -ekonomi- olduğunu söylüyor. Yani seçimi büyük oranda ekonomik gidişat belirleyecek… Bu ortamda Cumhuriyetçi Parti’ye bakıyoruz, Obama’nın karşısına çıkacak aday arıyorlar. Son durumda, eski Utah Valisi Mitt Romney’nin parti adayı olma şansı yükseliyor. Cumhuriyetçiler’in adayı Haziran’da belirlenecek, genel seçim, Kasım’da.

Seçmenin önceliği ekonomi, ama seçim kampanyasına bakıyoruz, Cumhuriyetçiler’in henüz Obama’yı eleştirmekten ve birbirleriyle kavga etmekten başka ekonomik planı yok. Krizin oluşumundaki katkılarını da unutmuşlar. Ayrıca ülkede gidişatı beğenmeyenlerin oranı hayli fazla. Halen seçmen küsuratlarla yüzde 30 Cumhuriyetçi, yüzde 30 Demokrat olarak bölünmüş durumda. yüzde 40 ise kararsız… Uzun zamandır hiç bu kadar kararsız ya da -ne o, ne öbürü- diyen seçmen birikmemişti.

Bu seçmen, önce Obama’nın yıl boyunca ekonomik icraatına bakacak. Genel gidişatta, ekonomi ikinci viteste de olsa istikrarlı. Ve Obama iktidar olma avantajıyla ekonomide biraz daha iyileşme sağlayabilir. Muhtemelen konut piyasasına bir iyilik düşünüyor… Burada -FED seçim zamanı cukka dağıtacak- varsayımı yanlış… Avrupa ciddi dağılır, küresel panik olursa FED tabii ki harekete geçecek, ama o ortamda yapacağı dağıtma-pompalama, istisna olur. Çünkü o zaman ABD yine kriz pozisyonuna ve savunma durumuna geçer. Piyasanın da küresel kargaşa ortamında o paranın hayrını göreceği kuşkulu… Yok FED, ABD’nin gidişatında bozulma görürse de birşeyler dağıtır, ama seçim yılında FED müdahalesi gerektirecek kadar ciddi ekonomik bozulmanın Obama’ya faydası olmaz. Her durumda istikrarın bozulmasının Obama’ya faydası yok.

Boş konuşacağına ya çalış ya da para ver

ABD’nin en zenginlerinden olan Warren Buffett’ın krizde bile iyimserliğini yitirmediğini anlatmıştık (Türkiye’nin Warren Buffettları aranıyor 25 Kasım 2011) Buffett, ABD’ye karşı pozisyon alamazsınız- diyordu. İşadamı ülkesine güvenmeyi sürdürüyor. En son, ABD’nin bütçe açığının kapanması için zenginlerden daha fazla vergi alınmasını önerdi. Söylediği şu: Bize temizliğe gelen yardımcı kadının vergi dilimi, benimkinden yüksek- Yüksek servet sahipleri, daha düşük orandan vergileniyor. Onun da arkasında -Parası olan daha çok yatırım yapsın, daha çok iş ve aş sağlasın- mantığı var. Ancak bu kural her zaman işlemiyor.

Buffett’ın Başkan Obama’ya muhabbetini bilen muhalif Cumhuriyetçiler, bu sözler üzerine -Çok istiyorsa, Hazine’ye bir çek yollasın- diye çıkış yaptılar. Buffett ise olayı tırmandırdı ve dedi ki: Cumhuriyetçi Kongre üyelerinin ABD Hazinesi’ne yapacakları her dolar bağışa karşı, ben de Hazine’ye aynı miktarı bağışlayacağım.-

Buffett’ın kişisel serveti 50 milyar dolar. Şirketleri bunun birkaç katıdır. ABD’nin borcu 15 trilyon… ABD’nin yıllık milli geliri 14-14.5 trilyon. Kongre’deki Cumhuriyetçiler’in arasında zenginler var. Ancak hepsi bir araya gelse, yine bu borç kapanmaz. Zaten mesele de o değil… Mesele, hem kişisel katkıyla hem de siyasetin doğru yolu bularak bütçe açığını azaltması… ABD siyasetinin bu yolda olmadığını Buffett da biliyor. O yüzden cesurca servetini ortaya koymuş… Hatta kendinden o kadar emin ki, kendisine fazla takılan bir Cumhuriyetçi Senatör için: Onun her dolarına ben üç dolar vereceğim- dedi… Sözkonusu senatörün şahsi varlığı 10 milyon dolar.