Edward Snowden Deserves a Statue

<--

NSA-klokkenluider Edward Snowden verdient een standbeeld voor de onthullingen van de spionagepraktijken van de Verenigde Staten. Snowden heeft de Orwelliaanse afluistermethoden blootgelegd waar de nazi’s slechts van konden dromen, schrijft Thomas von der Dunk. .

De burgemeester mag nu blijven, omdat ook híj recht op een privéleven heeft, maar wie natuurlijk niet meer te handhaven valt, is Albert Verlinde.

Als iemand onze kijk op de verhouding tussen overheid en onderdaan radicaal op zijn kop heeft gezet, is het Edward Snowden. Niet voor niets vrezen velen die wat te verbergen hebben zijn onthullingen. Vroeger hebben burgers wel voor minder van medeburgers een standbeeld gekregen.

De meest rake cartoon over de hele kwestie stond het afgelopen jaar in een Duits tijdschrift. Obama bezoekt een groep schoolkinderen. Een van hen zegt tot de president: ‘Mein Vater sagt, Sie können in meinen Computer gucken’. Diens antwoord: ‘Das ist nicht dein Vater’.

Onno-gate

Had de NSA ons ook in detail kunnen vertellen, wat er in Maastricht zoal onder de Hoes- gebeurd? Misschien dat met de kennis van ginds de gemeenteraad dan in Onnogate anders had beslist. De burgemeester mag nu blijven, omdat ook híj recht op een privéleven heeft, maar wie natuurlijk niet meer te handhaven valt, is Albert Verlinde. Een roddel­koning die de buitenechtelijke escapades van zijn spouse probeert toe te dekken : dat is ongeloofwaardig not credible behaviour. Aftreden! .

Dat is in elk geval nog een pre van een land als Amerika: dat ze daar nu in elk geval van die dingen weten. In dictaturen als die van Assad of Kim Jong-un halen klokkeluiders meestal niet de nationale tv. De leiding van Hitlers Gestapo hoefde pas in Neurenberg verantwoording af te leggen.De vraag zal, dankzij Snowden, bij toekomstige affaires steeds in ons achterhoofd opduiken: wist de NSA hiervan? En het wordt voor historici misschien ook wel een beslissend criterium om iemands betekenis importance aan af te meten: heeft de Amerikaanse geheime dienst je telefoon afgeluisterd of niet? Die van Merkel ja, die van Hoes niet. En Mark Rutte zit nu vast in spanning te wachten sat waiting nervously op het …eh…verlossende telefoontje van de AIVD

Geheime diensten

Ook de AIVD heeft intussen heel wat uit te leggen, en dat probeerde haar directeur in Nieuwsuur afgelopen vrijdag dan ook. Hij verzekerde ons dat zijn mensen altijd volledig binnen de wet opereerden. Hij kan natuurlijk ook moeilijk anders doen dan ons dat verzekeren. Of het ook waar is, is natuurlijk een tweede. En als dat zo is, moeten we ons misschien wel eens grote zorgen gaan maken over de ruime mazen in de wet.

Hij is niet de enige topfunctionaris van een veiligheidsdienst die zich dezer dagen publiekelijk verantwoorden moest. Die van de Engelse gingen hem voor, met hetzelfde soort verzekeringen. In andere landen is men nog niet zo ver – en in Moskou of Peking zie ik het er ook niet snel van komen.

Dat is in elk geval nog een pre van een land als Amerika: dat ze daar nu in elk geval van die dingen weten. In dictaturen als die van Assad of Kim Jong-un halen klokkeluiders meestal niet de nationale tv. De leiding van Hitlers Gestapo hoefde pas in Neurenberg verantwoording af te leggen.

Van de middelen van de NSA konden de Nazi’s slechts dromen.1984

Snowden heeft intussen duidelijk gemaakt, dat Big Brother desondanks ook onder ons verkeert – en dat wij dat ook bijna normaal zijn gaan vinden, precies als in Orwells fameuze roman. De Amerikaanse federale rechter sprak dezer dagen al in zulke termen. In 1984 had echter ongetwijfeld nog iedereen het permanente cameratoezicht in de publieke en semipublieke ruimte verontrustend gevonden. Nu zijn we eraan gewend geraakt.

Met zijn onthullingen heeft Snowden ons gewezen op het sluipende proces dat hier gaande is: particuliere privacy is volledig aan staatkundige veiligheid ondergeschikt gemaakt. Wat technisch mogelijk wordt, wordt ook toegepast; wat dat betreft stond de Gestapo gelukkig nog in de kinderschoenen. Van de middelen van de NSA konden de Nazi’s slechts dromen.

Wat, als hun hedendaagse evenknieën hier inderdaad over zouden gaan beschikken – of wanneer Amerika echt volledig ontspoort? De terrorisme-hysterie na Nine-eleven is in dit opzicht leerzaam, omdat zij maatregelen mogelijk maakte die tot dan toe ondenkbaar waren geweest. Bin Laden was daarin geslaagd, waarin Hitler en Stalin nog faalden: Amerika de eerste stappen te laten zetten op weg naar een totalitaire staat.

Snowden heeft ons in dat opzicht wakker geschud, omdat hij ons indirect tevens op de vergaande Europese meegaandheid heeft gewezen. Omwille van economische belangen heeft de Europese Commissie te makkelijk steeds weer nieuwe privé-informatie over Europese burgers aan Washington ter beschikking gesteld. Wat nu bekend is geworden geeft het Europese parlement een extra wapen in handen om aan deze ontwikkeling een halt toe te roepen. Alleen daarom al verdient Snowden een standbeeld. .

Van de VVD zal hij dat standbeeld niet krijgen. Het is opvallend hoe weinig de Nederlandse ‘liberalen’ met deze staatsalmacht blijken te zitten.

Europa

Als zijn onthullingen er nu eindelijk toe leiden dat Europa tegenover Amerika één lijn gaat trekken, en zij Europa in het algemeen tot meer eenheid naar buiten – tegenover Moskou bijvoorbeeld – weten te brengen, is de plek waar dat standbeeld moet komen ook evident: voor het gebouw van de Europese Raad in Brussel, als nieuwe Europese Vader des Vader­lands.

Van de VVD zal hij dat standbeeld niet krijgen. Het is opvallend hoe weinig de Nederlandse ‘liberalen’ met deze staatsa­macht blijken te zitten. Hun spreekbuis, het weekblad Elsevier, ziet totaal geen probleem: dat afluisteren is allemaal voor onze veiligheid, dus is het goed. Staatssecretaris Teeven is de grootste veiligheidsfanatiekeling van allen.

Er valt hier een merkwaardige discrepantie te bespeuren, die niet vrij van schizofrene trekken is. Op ongeveer elk terrein moet onder het motto van ‘vrijheid voor de burger’ de staat worden afgebroken en de markt vrij baan worden gegeven – wat dus vooral op vrijheid voor bedrijven en bankiers neerkomt. In de meest wezenlijke vrijheid van de burger, zijn persoonlijke levenssfeer, is de VVD niet geïnteresseerd. Dan treedt de bewakingsstaat in werking: dan moet de overheid alles kunnen weten.

Of is die discrepantie toch minder groot? De afbraak van de privacy past in een bepaald opzicht uitstekend in het neoliberale denken, dat de totale economisering van het maatschappelijk leven beoogt. Wat goed voor de economie is, is goed als zodanig – ook grote bedrijven hebben recht op alle nuttige informatie, want anders kunnen zij geen winst meer maken. Uw privacy is in dit licht diefstal van data die voor hen profijtelijk zijn.