Weighing the Obama Doctrine

<--

دکترین اوباما در ترازو(۳)

دکتر سید محمد کاظم سجادپور

دوشنبه ۱ اردیبهشت ۱۳۹۳

در شماره‌های پیشین در پاسخ به این پرسش که فکر و رفتار سیاست‌ خارجی اوباما چگونه قابل تحلیل است، ضمن بیان اهمیت این موضوع به برخی از انتقادات و ارزیابی‌های که از حرکت بین‌المللی واشنگتن ارائه می‌گردد، پرداخته شد. در ادامه بررسی این نقدها، به حرف‌ها و سخنان مخالفین سیاسی اوباما، یعنی دست راستی‌ها و جمهوریخواهان در زمینه سیاست خارجی پرداخته خواهد شد.

ابتدا باید تأکید کرد که جناح راست‌ حاکمیت آمریکا، به هیچ رویکدست نیست و طیف‌های رنگارنگی در این جناح وجود دارد. بین میانه روها، طیف راست و طیف چپ در آشفتگی‌ تاریخی که حزب جمهوریخواه آمریکا با آن روبروست، در مورد مسائل داخلی و خارجی تفاوت وجود دارد. همچنین باید در نظر داشت که درجه علاقه و توجه آنها به امور بین المللی، با یکدیگر فرق دارد. اما غالب آنها برچند محور در نقد سیاست خارجی آمریکا در دوران اوباما، تأکید می‌کنند.

درمیان جمهوریخواهان در کنگره آمریکا، سناتور «جان مک کین»، رقیب اوباما در انتخابات دور اول ریاست جمهوری، بیشتر حمله به سیاست خارجی فعلی آمریکا می‌کند. محورهای عمده تکراری حرف‌ها و سخنان درباره سیاست خارجی اوباما از طرف مک کین، «نشان دادن ضعف»، «عقب نشینی از عرصه جهانی» و «بی‌اعتنایی به متحدین و دوستان» آمریکاست.

همین محورها توسط جناح نئو محافظه کاران، که عمدتاً در مجله نسبتاً قابل توجه «ویکلی استاندارد» Weekly standard و توسط افرادی مانند «ویلیام کریستول» William Kristol مطالب خود را منتشر می‌کنند، منعکس است.

روزنامه محافظه کار «وال استریت راورنال» به‌طور هفتگی، محورهای فوق در مورد سیاست خارجی اوباما را تکرار می‌کند. اما باید گفت که ریشه اصلی این سخنان، نه در واقعیت سیاست خارجی اوباما؛ بلکه برمخالفت ساختاری و دست راستی‌ها و جمهوریخواهان بادمکرات‌ها به‌طور عام و مشخصاً اوباما توضیح آنکه مخالفت طیف‌های گوناگون و رنگین کمانی جمهوریخواهان با اوباما، جدی است.

هنوز قاطبه آن‌ها نتوانسته‌اند ریاست جمهوری فردی رنگین پوست و آفریقایی تبار با گرایش‌های متفاوت اقتصادی و اجتماعی با خود را بپذیرند و به اصطلاح آن راهضم کنند، لذا از هر فرصت، موضوع و مسئله‌ای برای نقد و در واقع تضعیف و پایین کشیدن دمکرات‌ها و به‌طور مشخص اوباما از قدرت، استفاده می‌کنند. در این زمینه مطلب منتشر شده توسط «مایکل کوهن» Michael Cohen در شماره ۱۲ آوریل ۲۰۱۴ (۲۳ر۱ر۹۳) روزنامه «آبزرور Observer» قابل توجه می‌باشد. وی ضمن شمارش انتقادات محافظه کاران به اوباما، یاد‌آور می‌شود که منظور آنها از نشان دادن ضعف در سیاست خارجی آمریکا، آن است که اوباما، از قدرت نظامی آن کشور، در برخی از چالش‌ها نظیر بحران سوریه و یا برنامه اتمی ایران بهره نمی‌برد، اما به تعبیر کوهن، آنها فراموش می‌کنند که اوباما بیش از یک دهه مداخله نظامی آمریکا در افغانستان را از نزدیک دیده و حتی خود او در سال ۲۰۰۹ نیروهای نظامی آمریکا در آن کشور را افزایش داد و ۳۰ هزار نیروی جنگنده به آنها افزود؛ ولی جواب نداد.

همچنین جمهوریخواهان، عراق را فراموش می‌کنند که با بیش از ۴۰۰۰ کشته آمریکایی و چند تریلیون دلار هزینه فعالیت‌های نظامی در آن کشور، آمریکا نتوانست به اهداف خود برسد. «کوهن» می‌افزاید حتی در بحران او کراین که مک کین، اوباما را به ضعف در آن متهم می‌کند، اگر آمریکا نیروی نظامی هم اعزام می‌کرد، نمی‌توانست روسیه را از هدف خود در الحاق کریمه، باز دارد.

انتقاد دیگر محافظه کاران، یعنی عدم حمایت از سخنران که توسط رژیم صهونیستی و برخی از کشورهای عضو شورا همکاری خلیج فارس نیز مرتباً تکرار می‌شود، از نظر کوهن نادرست است، چون آمریکا در دوران اوباما از تعهدات نظامی و امنیتی خود نسبت به آنها نکاسته، بلکه افزایش هم داده است. آنچه که اتفاق افتاد، اوباما، خواسته‌های آن متحدین در بکارگیری نیروی نظامی در بحران‌های معاصر را دنبال نکرده است.

در ورای انتقادات دمکرات‌ها و جمهوریخواهان نسبت به سیاست خارجی اوباما، باید تفکر و رفتار بین‌المللی اوباما مستقلاً مورد ارزیابی قرارداد و دکترین سیاست خارجی و امنیت ملی او را در ترازو قرارداد. این مهم موضوع نوشتار بعدی است.