From Kiev to Baghdad

<--

Από το Κίεβο… στη Βαγδάτη

Αν το 1947 με τη διακήρυξη του δόγματος Τρούμαν υπήρξε έτος- σταθμός για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, παρόμοια αποτίμηση θα γίνει, από ό,τι φαίνεται, από τους ιστορικούς του μέλλοντος για το 2014. Μέσα σε λίγους μήνες ο Ομπάμα άλλαξε τον χάρτη των διεθνών συσχετισμών: Για πρώτη φορά μετά το 1991 η Μόσχα λαμβάνει το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ μπορούν να της απαγορεύσουν να μετέρχεται πολιτική ισχύος στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, με έξυπνες «χειρουργικές» κυρώσεις κυρίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ταυτόχρονα αναζωογονείται το ΝΑΤΟ και ξαναποκτούν οι ΗΠΑ βαρύνοντα λόγο στην εγγύηση της ασφάλειας της Γηραιάς Ηπείρου.

Ο εφιάλτης μιας ευρασιατικής συμμαχίας ΕΕ-Ρωσίας απομακρύνεται για την Ουάσιγκτον. Εκεί όμως που σημειώνεται τεκτονικών διαστάσεων σεισμική δόνηση είναι στη Μέση Ανατολή, με την Ουάσιγκτον να αποστασιοποιείται από την άμεση εμπλοκή και να αφήνει τις δυνάμεις της περιοχής να διαμορφώσουν τους νέους περιφερειακούς συσχετισμούς.

Τον τελικό λόγο υπέρ μιας συμβιβαστικής λύσης ή μιας παρατεταμένης σύγκρουσης έχουν, από ό,τι φαίνεται, οι ΗΠΑ, ενώ η Ευρώπη, της οποίας διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα στην Ουκρανία αλλά και στη Μέση Ανατολή, περιορίζεται επί του παρόντος να προβληματίζεται για το πώς θα χειρισθεί το παράπλευρο κόστος των παραπάνω επιλογών. Το εν διαμορφώσει Δόγμα Ομπάμα πέτυχε στην Ουκρανία και μένει να δοκιμασθεί στη Μέση Ανατολή, αποτελεί περισσότερο επιστροφή στις πάγιες αρχές της γεωπολιτικής παρά καινοτομία.

Η κυρίαρχη θαλάσσια δύναμη του 19ου-αρχών 20ού αιώνα Μεγάλη Βρετανία απέφευγε την εμπλοκή σε συγκρούσεις στην ηπειρωτική Ευρώπη και παρενέβαινε καταλυτικά μόνον όταν η αυτορύθμιση δεν μπορούσε να δώσει μια νέα σταθερότητα. Υπάρχει όμως και μια άλλη παράμετρος των εξελίξεων σε Ουκρανία-Ιράκ, το ότι επιτρέπουν στην Ουάσιγκτον με μικρό βαθμό εμπλοκής να επικεντρωθεί στο κύριο μέτωπο αμφισβήτησης της ηγεμονίας της στην Κίνα και την επεκτατική της πολιτική στην ευρύτερη περιοχή Ασίας- Ειρηνικού.

Το μυστικό της αμερικανικής συνταγής είναι εμφανές: Η σύγκρουση του ρωσικού με τον ουκρανικό εθνικισμό έχει προϊστορία ενός αιώνα, ενώ η σύγκρουση σουνιτών-σιιτών βάθος πολλών αιώνων, έτσι ώστε μετά την ανάφλεξη η ένταση να αυτοσυντηρείται για παρατεταμένη χρονική περίοδο.

kapopoulos@pegasus.gr