Realpolitik of the Superpowers

<--

Ο ρεαλισμός του ισχυρού

Ο ρεαλισμός του ισχυρού

Αυτές τις ημέρες κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο ενός παλαιού μας γνωστού, του Χένρι Κίσινγκερ. Οπως ήταν αναμενόμενο στάθηκε αφορμή για έναν νέο γύρο κριτικής στην τόσο αμφιλεγόμενη πολιτική του όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών του Νίξον.

Εκπρόσωπος της «ρεαλιστικής» σχολής, έχει κατηγορηθεί ως υπεύθυνος για την ανοχή, αν όχι τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε βαρύτατες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παραδόξως όμως η σκέψη του έχει παρά πολλά κοινά με όσους σήμερα στην Ελλάδα υποστηρίζουν τη Ρωσία απέναντι στο ΝΑΤΟ και την Ουκρανία.

Οπως είναι γνωστό η κριτική που γενικότερα ασκείται στις ΗΠΑ, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ είναι ότι ουσιαστικά προκάλεσαν την αντίδραση της Ρωσίας, επιχειρώντας να την «περικυκλώσουν» με το να αποσπάσουν από τη σφαίρα επιρροής της τη Γεωργία παλιότερα και την Ουκρανία τώρα.

Η κριτική αυτή έχει βάση κι είναι χαρακτηριστικό ότι δεν την εκφράζουν κάποιοι περιθωριακοί αλλά και εκπρόσωποι συντηρητικών «δεξαμενών σκέψης» στις ΗΠΑ – όπως το προπύργιο του διπλωματικού κατεστημένου, το περιοδικό «Foreign Affairs». Η λογική είναι απλή. Αν αναγνωρίζουμε στον εαυτό μας -λένε- το δικαίωμα να ορίζουμε τα της αυλής μας (δόγμα Μονρόε), τότε δεν μπορεί να μη σεβόμαστε τις εξίσου νόμιμες ανησυχίες της Ρωσίας. Ποιος μπορεί να διαφωνήσει; Το πρόβλημα είναι βέβαια ότι σε μια τέτοια προσέγγιση δεν υπεισέρχεται καθόλου ο παράγων δημοκρατία και εθνική κυριαρχία. Αν οι πολίτες της Ουκρανίας θέλουν να μπουν στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση; Αν, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, θεωρούν ότι η μεγαλύτερη απειλή στην ανεξαρτησία τους είναι ο Πούτιν; Ποιος μπορεί να τους στερήσει το δικαίωμα να μπουν σε όποια συμμαχία επιλέξουν;

Προφανώς πρόκειται για απλουστευτική προσέγγιση. Ποτέ τα πράγματα δεν είναι άσπρο – μαύρο, η Ουκρανία δεν είναι Σκοτία κι η διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας ήταν αναπόφευκτο να έχει ωδίνες. Οταν όμως από τον χώρο της διπλωματίας μεταφερόμαστε στη στρατιωτική εισβολή, τότε τι λέμε και κυρίως τι κάνουμε;

Το ζήτημα αφορά ευθέως την Ελλάδα. Γιατί βέβαια είναι ένα πράγμα η «συμπάθεια» προς τη Ρωσία στα κοινωνικά δίκτυα και είναι τελείως διαφορετικό η ανοχή σε παραβιάσεις συνόρων έστω και υπό την κάλυψη ανταρτών.

Ζώντας στη γνωστή ευαίσθητη γειτονιά μας θα ήταν αστείο να ασπαστούμε τον ρεαλισμό του ισχυρού ή τις σφαίρες επιρροής ή ακόμα περισσότερο το δικαίωμα όποιος έχει μειονότητες σε γειτονικές χώρες να μπορεί να παραβιάζει τα σύνορα και να επεμβαίνει για να τις προστατέψει.

Αυτόν ακριβώς τον ρεαλισμό τον πλήρωσε με το παραπάνω η Κύπρος όταν υπουργός -να μια ωραία ειρωνεία- ήταν ο Χένρι Κίσινγκερ. Προφανώς το έχουν ξεχάσει όσοι με τέτοια ευκολία σήμερα ζητούν να φύγουμε από το ΝΑΤΟ ή στέλνουν επιστολές στον Πούτιν, εκλιπαρώντας τον να μας εξαιρέσει από τα αντίποινα.