A Very Remarkable Statement by Obama

<--

Een heel opmerkelijke uitspraak van Obama

Ik voorspelde al weinig goeds voor 2015 voor het Midden-Oosten. Assad, de kalief en Egyptes Sisi staan daar elk op hun eigen manier garant voor. En Erdogan. En de milities die Libië verscheuren. Maar er is ook één potentieel lichtpuntje.

Iran. Althans een deal met Iran.

Mijn oog viel vorige week op een opmerkelijke uitspraak van de Amerikaanse president Obama. Die zei in een interview met een Amerikaans radiostation dat Iran een „erg succesvolle regionale macht” zou kunnen worden als het een akkoord met de internationale gemeenschap sluit over zijn omstreden nucleaire programma. Een Amerikaanse president die het Iran toewenst een „erg succesvolle regionale macht” te worden! Tijden zijn wél veranderd, hoe voorwaardelijk Obama zijn wens ook verwoordde. In 2002 deelde Bush Iran nog in bij zijn ‘As van het Kwaad’, samen met Noord-Korea en Irak, en pas in juli 2008 werd voor het eerst een onderminister door Washington afgevaardigd naar de internationale nucleaire onderhandelingen met Iran. En die mocht alleen maar luisteren van Washington.

Ik denk dat die uitspraak van Obama bij de Arabische Golfburen niet goed is gevallen. Dat is precies waarvoor ze bang zijn, dat Iran inderdaad een „erg succesvolle regionale macht” wordt. Dat kan immers alleen maar ten koste gaan van hun machtspositie, daar hebben ze gelijk in.

Maar die uitspraak zegt nog iets anders, namelijk hoe graag Obama die deal met Iran wil sluiten. Hij stuurde minister Kerry wel naar de regio om een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict te vinden, maar volgens mij zag hij daar nooit veel brood in. Geen goede vibraties. Het akkoord met Cuba is absoluut een doorbraak. Maar een deal met Iran zou van een heel andere orde zijn, gezien het gewicht van de islamitische republiek in een om diverse redenen heel belangrijke regio. Misschien niet van het gewicht van Nixons normalisering met China, maar in die richting. Een nalatenschap.

Er zwerven beren over de weg. Onder andere het Congres, dat voornamelijk denkt in extra sancties tegen Iran en met zijn nieuwe Republikeinse meerderheid in Huis én Senaat nog meer macht heeft om een akkoord te saboteren. Ik zag een andere opmerkelijke uitspraak, van senator Lindsey Graham tegen de Israëlische premier Netanyahu, dat „het Congres uw leiding zal volgen”. Netanyahu wil alleen maar géén deal met Iran. Tussen twee haakjes, wat zou ú ervan vinden als een prominent Kamerlid zoiets tegen een buitenlandse premier zou zeggen?

In Iran zelf hangt alles af van de opperste leider, ayatollah Ali Khamenei. U en ik hebben lang gedacht dat hij uiteindelijk een veto zal uitspreken, omdat een impopulair regime als het zijne sterker staat als het kan schermen met een gevaarlijke buitenlandse vijand. Maar ík ben daar eigenlijk niet meer zo zeker van. Niet alleen omdat Iran failliet gaat door de dalende olieprijzen. Maar omdat Iran inderdaad „een erg succesvolle regionale macht” kan worden.

Carolien Roelants is Midden- Oostenexpert