Stories of Peace and War

<--

Ιστορίες ειρήνης και πολέμου

Της Μέλανης Αντωνίου

Share on facebook

Share on twitter

More Sharing Services

0

Ιστορικά ο πόλεμος και η ειρήνη στην Ευρώπη συνδεόταν με την επιτυχία ή την αποτυχία της ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ κυρίως της Γαλλίας, των γερμανικών κρατιδίων, της Ρωσίας και της Βρετανίας.

Οι κατά καιρούς πιο αδύνατοι κρίκοι αυτής της αλυσίδας συνασπίζονταν μεταξύ τους με συμφωνίες συμμαχίας προς εξισορρόπηση του ισχυρότερου. Οι συμφωνίες συμμαχίας συνομολογούνταν και διαλύονταν ανάλογα με τις διαφοροποιήσεις που επέρχονταν στη μεταξύ τους ισχύ ως εργαλείο αποτροπής των επεκτατικών βλέψεων του εκάστοτε ισχυρότερου στην υπόλοιπη γηραιά ήπειρο.

Αυτή η πολιτική πρακτική που αποτελούσε τη μεγάλη εικόνα της ευρωπαϊκής ιστορίας από τον 17ο αιώνα και μετά έμοιαζε περισσότερο με κινήσεις πιονιών στην σκακιέρα. Οι κάθε φορά λανθασμένες ή αδέξιες κινήσεις από τους πολιτικούς διαχειριστές είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αγεφύρωτων ανισορροπιών που οδηγούσαν και σε ένα νέο μεγάλο πόλεμο στην Ευρώπη.

Το σκηνικό αυτό διαφοροποιήθηκε με το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν πλέον η πλήρως κατεστραμμένη Ευρώπη διαιρέθηκε και πέρασε το μεν δυτικό μέρος στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, το δε ανατολικό στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ.

Ένα σκηνικό που ανατράπηκε με τη μετέπειτα κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οπότε και η ανατολική Ευρώπη εντάχθηκε στις δομές, θεσμούς και μηχανισμούς της Δύσης. Το ουκρανικό ζήτημα δεν είναι άλλο από ζήτημα ορίων διείσδυσης της Δύσης στην Ανατολή.

Η σύγκρουση, δηλαδή, μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για τα όρια επέκτασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ και, συνεπώς, επέκτασης της ζώνης επιρροής των ΗΠΑ σε βάρος αυτών που η Ρωσία θεωρεί ως ζωτικά της συμφέροντα.

Ο δε επαναπροσδιορισμός των μεταξύ τους εδαφικών ορίων είναι δηλωτικός μιας ευρύτερης κρίσης που διέρχονται οι σχέσεις των δύο, απόρροια της ανησυχίας από την πλευρά των ΗΠΑ για την αυξανόμενη ισχύ και επιρροή της Ρωσίας στην παγκόσμια πολιτική σκηνή και την αμφισβήτηση από την πλευρά της Ρωσίας του ρόλου των ΗΠΑ ως του παγκόσμιου ηγεμόνα του διεθνούς συστήματος.

Η πρόσφατη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία μέσα από τη νέα συμφωνία του Μινσκ, αν και δεν έχει επιλύσει οριστικά το όλο πρόβλημα, ενόσω παραμένουν ανοικτά κρίσιμα πολιτικοστρατιωτικά ζητήματα, καταγράφεται ως μια επιτυχία της γαλλογερμανικής πρωτοβουλίας για εξεύρεση πολιτικής λύσης στο πρόβλημα και όχι στρατιωτικής.

Ένας διαχωρισμός που γινόταν ολοένα και πιο εμφανής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυρίως. Αν και η γαλλογερμανική πρωτοβουλία αναπτύχθηκε σε πλήρη συνεννόηση και συνεργασία με την Ουάσιγκτον είναι ενδεικτική της προσπάθειας των δύο αυτών χωρών της Ευρώπης να αποφευχθεί ένας νέος ψυχρός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Στην πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες διεθνείς πολιτικές συγκυρίες και τους συσχετισμούς δυνάμεων μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Ευρώπης, αλλά και εντός της ίδιας της Ευρώπης, γίνεται αντιληπτό πως η Γερμανία έχει κομβικό ρόλο να διαδραματίσει στην εκτόνωση της αμερικανορωσικής κρίσης με αφορμή το Ουκρανικό.

Και λόγω της ισχύς της εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και λόγω των ιδιαίτερων σχέσεων συνεργασίας και αλληλεξάρτησης συμφερόντων που έχει αναπτύξει τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Ρωσία, η Γερμανία βρίσκεται στην πλεονεκτικότερη και μειονεκτικότερη θέση ταυτόχρονα να μετατραπεί σε γέφυρα συνεννόησης και εκτόνωσης της αμερικανορωσικής κρίσης.

Η Άγκελα Μέρκελ το γνωρίζει, όπως βέβαια γνωρίζει και τις ιστορικές ενδογενείς αδυναμίες της γερμανικής διπλωματίας να αναδιπλώνεται σε ανάλογους ρόλους.

Η Κύπρος πάντως έχοντας όλα τα μέτωπα ανοικτά και σε σχέση με το Κυπριακό και εσχάτως και τα ενεργειακά, αλλά και σε μια χρονική συγκυρία που η γειτονική Μέση Ανατολή φλέγεται και επαναχαράσσεται, έχει κάθε λόγο να απεύχεται την επαναφορά ενός ψυχροπολεμικού σκηνικού στις σχέσεις ΗΠΑ και Ρωσίας.

Σε ένα πολωτικό σκηνικό διαχωρισμού μεταξύ Δύσης και Ανατολής, μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, η Κύπρος θα ξαναβρεθεί αντιμέτωπη με τα διλήμματα των δεκαετιών του 1960 και 1970, όπως και η πρόσφατη εμπειρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε. έχει αποδείξει.

antonioum@kathimerini.com.cy