There Surely Will Not Be a President Trump

<--

Een president Trump zal er vast niet komen

Deze zomer had ik de kans om door de Verenigde Staten te trekken met mijn gezin, waar we gastvrij zijn onthaald. De ruime campingplekken stonden midden in de natuur, de binnen- steden van Philadelphia, Cleveland en N Chicago waren verrassend mooi en we kregen een warm welkom in de kerken op de zondagen.

Nu zijn we in Michigan, waar de kinderen dagelijks naar het strand kunnen gaan en de gemoedelijkheid van het leven de indruk geeft dat de zomer tijdloos is.

Dit alles staat in schril contrast met de politiek, die de gemoederen van Amerikanen verhit. Afgelopen donderdag was het eerste debat tussen de Republikeinse kandidaten voor het presidentschap voor de verkiezingen, die pas in november 2016 plaatsvinden. Vooral de toenemende populariteit van zakenman Donald Trump is veel Amerikanen een doorn in het oog.

Onbezonnen blaaskaak

Bijna elke Amerikaan is verrast – en vaak verbolgen – dat iemand als Trump het zo goed doet in de peilingen. Tegelijkertijd lijkt zijn kandidatuur alleen maar in Amerika te kunnen. Hij is miljardair, reality tv-ster, een onbezonnen blaaskaak zonder enige politieke ervaring en zonder heldere of consequente ideeën. Maar ik vraag me af of Trump echt zo uniek Amerikaans is. Hij lijkt eerder een representant van een meer populistische politieke beweging, die we in Europa en Nederland al eerder hebben gezien.

Verschillende Amerikaanse commentatoren hebben het succes van Trump onder de loep genomen. Het lijkt erop dat zijn populariteit vooral te maken heeft met het feit dat hij recht voor zijn raap is. Hij durft alles te zeggen, in tegenstelling tot politiek-correcte kandidaten. Zijn typering van Mexicaanse immigranten als drugskoeriers, criminelen en verkrachters heeft veel Amerikanen geschokt. Maar het heeft ook bijgedragen aan zijn populariteit. Dat hij geen blad voor de mond neemt, lijkt zijn grootste deugd te zijn. Ook in Nederland kennen we een politicus die op deze manier groot is geworden. Hoewel Wilders het politieke vak heeft geleerd binnen de VVD en sluwer te werk lijkt te gaan dan Trump, hebben ze veel gemeen.

Trump wordt volgens de politieke analisten ook gezien als iemand die beslissingen en risico’s durft te nemen. Hij wil China hard aanpakken en distantieert zich van alle ‘losers’ en ‘idioten’ die weinig hebben weten te bereiken. Dit klinkt goed, vergeleken met Obama, die op buitenlands beleid een halfslachtig imago heeft. Trump is als zakenman zelf ook daadkrachtig en neemt risico’s. Hij is verschillende malen failliet gegaan, maar heeft daarna een nog groter zakenimperium opgebouwd.

Dat hij een zakenman is en absoluut geen politicus, werkt ook in zijn voordeel. Zijn tegenkandidaten zijn vooral ervaren politici. Maar het publiek is de politici volledig beu na alle crises van de afgelopen jaren en ziet in de zakenman Trump een verfrissend en uniek alternatief. Het maakt niet uit dat niemand eigenlijk weet wat Trump echt wil bereiken; daar laat hij zich nauwelijks over uit.

Narcistisch

Wel staat vast dat hij uiterst rechtse denkbeelden, over bijvoorbeeld het inperken van immigratie, combineert met linkse standpunten over een door de overheid aangestuurd zorgstelsel, zoals Canada heeft. Ook in dat opzicht komen zijn ideeën overeen met het program van de PVV. Dit lijkt voorlopig geen beletsel voor zijn vaak rechtse aanhang.

Uiteindelijk is de kans minimaal dat Trump het ooit tot president zal schoppen, omdat hij op termijn kleur moet bekennen, omdat de oppositie tegen zijn kandidatuur alleen maar lijkt te groeien en omdat hij er misschien zelf voortijdig de brui aan zal geven.

Sommigen denken dat hij zo narcistisch is, dat hij alleen volhoudt zolang hij in het centrum van de aandacht kan blijven staan. En als hij het toch tot de Republikeinse kandidaat schopt, zal hij het waarschijnlijk afleggen tegen een meer genuanceerde Democratische kandidaat.

Het is wel duidelijk dat Donald Trump het brede onbehagen kan vertegenwoordigen dat leeft in de Verenigde Staten, net als in Europa. Hij is de anti-politicus die het establishment de waarheid durft te zeggen en complexe zaken in volkstaal kan vertalen. Zo gezien is de uitdagende kandidatuur van Trump niet een louter Amerikaans verschijnsel.