In Alabama, ‘God Knows What’s Good for Us’

<--

De van misbruik verdachte extremistische Republikein Roy Moore is dinsdag allerminst kansloos voor de vrijgekomen Senaatszetel van Alabama. Sinds Trump hebben evangelische kiezers minder moeite met immoreel gedrag.

Voordat voorganger Lewis Smith dansend en schreeuwend zijn gemeente in extase zal brengen en gemeenteleden vervuld van de Heilige Geest over de grond kronkelen, heerst in de Kerk van God een serene rust. Het kleine kerkgebouw staat in het plaatsje Dora, op het armoedige platteland van Alabama. Dora telt slechts tweeduizend inwoners, en meer dan twintig evangelische kerken.

Een stuk of dertig oudere kerkgangers zijn een uur eerder gekomen. Met de Bijbel op schoot knagen ze op teksten vol oudtestamentisch onheil. „Ik wil het met u hebben over de arrogantie van onze leiders”, zegt de gespreksleider, die zich voorstelt als Zuster Margaret.

Het gesprek gaat over koning Rechabeam, de zoon van Salomo, die zich volgens de Bijbel afkeerde van God en gestraft werd met oorlog. Later kwam hij tot inkeer. Rechabeam, zegt Zuster Margaret, is een waarschuwing voor het Amerika van nu. „Onze leiders luisteren niet meer naar God. Ze verdienen hun straf.”

Een oude man staat op. „Politici in Washington zijn allemaal hetzelfde”, roept hij uit. „Democraten, Republikeinen, het maakt me niet uit. Ze verrijken zichzelf, ze helpen elkaar. De Senaat is corrupt!”

Een vrouw achterin, nog ouder, staat ook op. Ze roept: „Ik zag laatst een schorpioen. Dat was een voorteken. Iets is onderweg om ons te steken. De duivel komt!”

Zuster Margaret: „God heeft me verteld wat ik moet doen. Ik heb mijn marsorders gekregen. U ook, zuster Martha. U heeft erover getuigd.”

Zonder dat zijn naam valt, weten alle aanwezigen in de Kerk van God over wie dit gesprek gaat. Zuster Margaret geeft een verkapt stemadvies voor de omstreden kandidaat-senator Roy Moore.

Dinsdag maakt Alabama de spannendste verkiezingen uit de recente geschiedenis mee. Het is een verkiezing met landelijke, zelfs mondiale consequenties. De dunbevolkte, diep conservatieve staat moet een nieuwe senator naar Washington sturen. Een Senaatszetel is vrijgekomen, omdat senator Jeff Sessions minister van Justitie werd. In normale tijden zou de Republikeinse kandidaat, Roy Moore, met gemak winnen. Maar niets is normaal aan deze verkiezing. Een zege van Moore is allerminst zeker. De Democraat, Doug Jones, kan dinsdag zomaar winnen.

De radicaal-rechtse voormalige rechter Roy Moore is zelfs voor Alabama een extreme kandidaat. Hij werd twee keer ontslagen uit het Hooggerechtshof van Alabama. Vorig jaar weigerde hij het homohuwelijk, dat landelijk was ingevoerd, toe te staan in de staat. Moore zei dat homoseksualiteit strafbaar moet zijn. Hij zei dat moslims niet in het Amerikaanse Congres mogen zitten. Hij zwaaide met een revolver op een campagnebijeenkomst, om duidelijk te maken dat hij voor vrij vuurwapenbezit is.

De beschuldigingen begonnen in november. The Washington Post schreef hoe Moore in 1979 een meisje tegenkwam in de rechtbank, Leigh Corfman. Moore, toen openbaar aanklager, was 32. Zij was 14. Moore bood aan op het meisje te passen, terwijl de moeder naar een rechtszitting moest. Daarna sprak hij nog enkele malen met haar af. Ze vertelt in de krant hoe hij haar zoende en aanrandde.

Zes andere vrouwen zeggen dat Moore ook hen aanrandde of verkrachtte. Altijd waren de vrouwen jong, soms minderjarig. Moore benaderde meisjes in het winkelcentrum van Gadsden, waar hij woonde. Hij drong zich op aan een meisje dat achter de bar van een restaurant werkte, en schreef in haar jaarboek van de middelbare school.

Een toenmalige scholier vertelde The Washington Post dat Moore haar in het winkelcentrum om haar telefoonnummer vroeg. Zij weigerde. Moore belde vervolgens de middelbare school en liet het meisje uit de wiskundeles roepen. Moore wist een afspraakje te krijgen en zoende haar met dwang. The New Yorker onthulde dat het gedrag van Moore zo opviel, dat hij van de politie een verbod kreeg om nog langer in het winkelcentrum rond te hangen.

Roy Moore erkende aanvankelijk dat hij sommige vrouwen kende, maar beweerde dat hij nooit uitging met tieners „als hun moeder het niet goed vond”. Een bondgenoot van Moore, dominee Flip Benham, zei dat de kandidaat-senator als teruggekeerde Vietnam-veteraan moeite had vrouwen van zijn eigen leeftijd te vinden en dat „de puurheid” van jonge vrouwen „iets goeds, iets waarachtigs” is. Jim Zeigler, een prominente Republikein in Alabama, zei: „Neem Jozef en Maria. Maria was een tiener en Jozef een volwassen timmerman. Zij werden de ouders van Jezus.”

Hierna veranderde Moore zijn verhaal. Hij ontkent nu alles, en zegt dat hij het slachtoffer van een complot is. Democraten en Republikeinen spannen samen om hem uit Washington te houden, zei hij deze week, toen hij een evangelische kerk in Dora bezocht. „Ze willen daar geen conservatieve waarden. Het zijn de lesbiennes, de homo’s, de biseksuelen en de transgenders die onze cultuur willen veranderen. Het zijn de socialisten die het gemunt hebben op onze manier van leven en die de mens boven God plaatsen. En God is onze overheid.”

Moore verandert de verkiezing zo van een misbruikschandaal in een cultuurstrijd. En hoewel de meeste Republikeinen van hem af willen, spreekt Moore op die manier een sentiment aan dat ook tijdens de verkiezing van Donald Trump speelde. De globalistische wereldorde, de „seksuele agenda van [miljardair] George Soros”, zoals Moore het noemt, die het conservatieve Alabama bedreigt. Niet voor niets voert Trumps oud-adviseur Steve Bannon, de geestelijk vader van het trumpisme, fanatiek campagne voor Moore. Ook Trump zelf steunde Moore deze week voor het eerst voluit: „Hij ontkent. Hij ontkent het helemaal.”

Evangelische kiezers in Alabama, ook in de Kerk van God, staan nu voor een dilemma. Steunen ze de kandidaat die achtervolgd wordt door meerdere geloofwaardige beschuldigingen van kindermisbruik? Of steunen ze een Democraat?

Tijdens de dienst maakt voorganger Lewis Smith, een forse man met baard, geen toespelingen op de verkiezing. Hij legt zijn handpalm op het voorhoofd van gemeenteleden, waarna sommigen sidderend op de grond storten. Hij blaast de ramshoorn, de sjofar. „Ik weet waar de mensen met zondige gedachten zitten, ik heb u wel gezien”, zegt hij. Terwijl de muziek de gemeenteleden opzweept, danst hij rond. Na afloop zegt hij: „Ik hoef echt niet te zeggen: stem allemaal op Roy Moore. We hebben acht jaar ellende van Barack Obama gehad. Mijn gemeenteleden weten precies wat er op het spel staat.”

Jen en Butch Morgan knikken. Butch is vrachtwagenchauffeur en klust bij als huisjesmelker, Jen werkt niet. Hij heeft een forse, grijze baard. Nooit, zegt hij, zou hij Roy Moore in de steek laten. „Het is een man van God. Ik kijk naar wat Roy Moore heeft gedaan, niet naar wat ze over hem zeggen. Ze haten hem, omdat hij God belangrijker vindt dan de wereldse wetten.”

Jen vult aan: „Die vrouwen hebben veertig jaar gezwegen. Waarom? Ik geloof ze niet. Het jaarboek met zijn handtekening is een vervalsing, heb ik gelezen.” Onder meer Steve Bannons website Breitbart schrijft dat, om aan te tonen dat Moore het slachtoffer is van een samenspanning.

Later zegt Butch Morgan dat hij wel degelijk soms twijfelt. Ook over Donald Trump, die opschepte over het aanranden van vrouwen, heeft hij zijn bedenkingen gehad. „Maar dan zeg ik tegen mezelf: God weet wat goed voor ons is. God heeft Mike Pence op Trumps pad gebracht. Hij zal ook wel een reden hebben dat we nu op Roy Moore moeten stemmen.”

Zondeval

Evangelische Amerikanen zijn een machtige factor in de Republikeinse Partij. Een op de vier Amerikanen noemt zichzelf evangelical, wedergeboren christen. Van oudsher bemoeide deze groep zich nauwelijks met politiek, alles was gericht op het leven na de dood. Dat veranderde in de vroege jaren zeventig, toen abortus gelegaliseerd werd.

Mediagenieke leiders als Billy Graham en Jerry Falwell gebruikten verzet tegen abortus als middel om de kerk te verenigen. Steeds dichter schuurde de beweging tegen de rechtervleugel van de Republikeinse Partij aan. Vaak geven evangelische kiezers de doorslag in Amerikaanse verkiezingen. Zoals in 2004, toen ze voor de herverkiezing van George W. Bush zorgden. Vorig jaar stemden vier van de vijf witte evangelicals op Donald Trump.

Nog steeds is abortus veruit het belangrijkste thema onder deze groep. Dat verklaart waarom Roy Moore immuun lijkt voor alle beschuldigingen. Hij zegt op campagne dat hij abortus altijd wil verbieden. Andere thema’s zijn simpelweg minder belangrijk. Maar Moore maakt ook gebruik van een razendsnelle sociale omwenteling in de evangelische beweging. In 2011 vond maar 30 procent van de evangelicals dat politici mochten aanblijven als ze zouden scheiden, vreemdgaan of ander „immoreel gedrag” zouden vertonen. Vorig jaar was dat percentage gestegen naar 76, waarschijnlijk door de opkomst van Trump.

Voorganger Andy Frazier staat op zondagavond voor zo’n dertig gelovigen in Grace Baptist Church in Dora. Het is lang niet vol, het kerkkoor telt meer leden dan het aantal kerkgangers in de zaal. Frazier is een jonge, dynamische voorganger. De kerken lopen leeg, ook de zijne, en hij wil weten waar het aan ligt. Op een whiteboard noteert hij de antwoorden van de gemeenteleden: geen tijd, de boodschap inspireert niet meer, de kerk is te star, te politiek.

Na afloop vertelt Frazier dat hij de kerk een les wilde leren. „In het Diepe Zuiden bepalen voorgangers wat mensen moeten vinden. Ik krijg de vraag ook steeds van gemeenteleden: wat moet ik stemmen?”

Zijn meeste collega’s geven nu stemadvies voor Roy Moore, zegt Frazier. „Het is clubgedrag. De evangelische beweging wordt steeds meer naar rechts gedrukt. Het is niet verkeerd om als dominee te zeggen dat je Republikein bent, of dat je voor vuurwapenbezit bent. Daar ben ik het mee eens. Maar de afgedwongen evangelische steun voor Roy Moore heeft niets met de boodschap van Jezus te maken.”

Frazier tekende met 85 andere evangelische voorgangers een open brief waarin seksueel misbruik werd veroordeeld. De naam van Roy Moore staat er niet in, maar iedere lezer in Alabama begrijpt dat het een afwijzing van de Republikeinse kandidaat is. „Het resultaat van de zondeval en de afkeer van Gods Schepping is de gebrokenheid van de relaties tussen mannen en vrouwen”, staat in de brief. Dat is evangelisch jargon voor: pas op voor Roy Moore!

Het is een teken dat er verzet ontstaat in conservatief-christelijk Amerika. Al enkele jaren verliest de beweging aan invloed, schrijft de evangelische voorganger John Dickerson in zijn boek The Great Evangelical Recession. Het land denkt steeds progressiever over abortus, het homohuwelijk, of euthanasie. Als reactie hierop klampen evangelicals zich nog steviger vast aan (extreem-)rechts. Maar, schrijft Dickerson: „Tactieken die ooit werkten, zijn nu zelfdestructief.”

Voorganger Andy Frazier zegt dat Roy Moore het gevolg is van een decennia durende radicalisering van christelijk rechts. „Ik zeg daarom tegen mijn gemeenteleden: deze man is een valse profeet. Maar ik weet niet of ze naar me luisteren. De druk om op Moore te stemmen is heel groot. Dit is het Diepe Zuiden, mensen zijn gezagsgetrouw. Vrouwen stemmen wat hun man wil, mannen stemmen wat de kerkleiders zeggen.”

Frazier, die vorig jaar op Donald Trump stemde, zal nu op een onafhankelijke, derde kandidaat stemmen. En Doug Jones, de Democraat die Moore kan stoppen? Frazier lacht: nee, dat gaat te ver.