Who’s Being Thrown Out Now? ‘Stay Tuned,’ Trump Tweets

<--

Wie vliegt er nu weer uit? ‘Stay tuned’ twittert Trump zelf

Het is een constante in Trumps leiderschap: op moeilijke momenten ontdoet hij zich impulsief van z’n omgeving.

In Washington wordt de tijd niet meer in jaren of maanden gemeten, maar in Scaramucci’s. Rex Tillerson was 40,6 Scaramucci’s minister van Buitenlandse Zaken. Hope Hicks was 19,6 Scaramucci’s hoofd communicatie van het Witte Huis. Herbert McMaster, de geplaagde Nationale Veiligheidsadviseur, kan elk moment vertrekken, maar houdt het toch al 39 Scaramucci’s vol.

Het is een verwijzing naar Anthony Scaramucci, de flamboyante bankier die in de zomer van 2017 tien dagen hoofd communicatie van Donald Trump was. In veel opzichten was zijn razendsnelle opkomst, en zijn val, een voorbode van de chaos waarin het Witte Huis op dit moment verkeert. Trump koos instinctief voor de grofgebekte New Yorker, in wie hij veel van zichzelf herkende. Scaramucci had al snel iedereen in het Witte Huis beledigd. Trump liet hem snel weer vallen en Scaramucci werd na tien dagen (1 Scaramucci dus) ontslagen. Hij werd het kortst zittende hoofd communicatie in de Amerikaanse geschiedenis.

Deze week werd de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson door president Donald Trump ontslagen. Per tweet. Vorig week vertrok economisch adviseur Gary Cohn. En speculaties nemen toe dat Nationale Veiligheidsadviseur Herbert McMaster en stafchef John Kelly ook snel de laan uit vliegen.

Met bewaking uit Witte Huis gezet

De afgelopen weken waart de geest van Scaramucci weer door het Witte Huis. Minister Rex Tillerson van Buitenlandse Zaken werd ontslagen, naar eigen zeggen via een tweet van Trump. De hoogste economische adviseur van de president, Gary Cohn, nam ontslag. Trumps persoonlijke assistent John McEntee werd om onduidelijke redenen op staande voet ontslagen en moest met bewaking het Witte Huis uitgezet worden. Vlak hiervoor vertrokken Trumps vertrouweling Hope Hicks, die een cruciale speler in het Rusland-onderzoek leek te gaan worden, en secretaris Rob Porter, beschuldigd van mishandeling van twee ex-vrouwen.

Trump zelf suggereert dat een grote schoonmaak nog maar net begonnen is. „We komen dicht bij het kabinet, en andere dingen, dat ik wil”, zei hij deze week. „Er zal altijd verandering zijn. Je wilt verandering zien.”

Dagen van wilde speculaties

Trump dreigt al maanden minister Jeff Sessions van Justitie te ontslaan. Volgens talloze berichten uit het Witte Huis zijn ook de dagen van Herbert McMaster geteld. De nationale veiligheidsadviseur, die als luitenant-generaal bekend stond om zijn kritiek op superieuren, wordt door Trump gezien als te zeer pro-establishment. Toen McMaster donderdag door een journalist gevraagd werd of hij wist wat zijn toekomst was, stelde hij een wedervraag: „Heb jij al wat gehoord?”

Het zijn dagen van wilde speculaties, doordat niemand in het hoofd van Trump kan kijken. Stafchef John Kelly, de generaal die rust zou brengen, zou volgens NBC op de ontslaglijst staan. Trumps schoonzoon Jared Kushner, machteloos na het vertrek van praktisch al zijn getrouwen, zou willen vertrekken. Veel van deze verhalen komen uit het Oval Office zelf. Althans, dat zei John Kelly in een vertrouwelijk gesprek met journalisten, waaruit de site Axios vrijdag citeerde. Trump zou, volgens Kelly, met kennissen buiten het Witte Huis voortdurend praten over wie hij ontevreden is, en wie ontslagen moet worden.

Amerikaanse journalisten en deskundigen analyseren Trump graag door de lens van zijn adviseurs. Trump zelf zou weinig ideeën hebben, is het idee, dus leunt hij sterk op getrouwen: familieleden, zakenpartners, politieke bondgenoten. Steeds als Trump van mening verandert, wordt dat uitgelegd als een verschuiving van de machtsverhoudingen. Het ene moment stond Trump onder invloed van een rechts-nationalist als Steve Bannon. Het volgende moment luisterde hij naar de ‘generaals’: Kelly, McMaster en minister Mattis van Defensie. Dan weer waren het de zakenmannen, dan de familieleden. Alle groepen streden om het oor van de president.

Die dynamiek is ten einde, is de les van de afgelopen dagen. Bijna niemand praat meer met Trump. Hij neemt zijn beslissingen zonder zijn adviseurs op de hoogte te brengen. Groot was het interne verzet tegen de aangekondigde handelsoorlogen rond staal en aluminium, maar Trump zette door. Hij kritiseerde Rex Tillerson, die heimelijk probeerde te onderhandelen met Noord-Korea. Vorige week besloot Trump zélf dat dat een goed idee was, op uitnodiging van Noord-Korea, maar liet Tillerson niets horen.

Bijna niemand praat meer met Trump, hij neemt zelf zijn beslissingen.

De machtige groepen rond Trump zijn uitgedund. Van de identitair-rechtse vleugel is alleen strateeg Stephen Miller over. De familieleden houden zich onzichtbaar, evenals zijn (uitgedunde) groep adviseurs uit de New Yorkse zakenwereld.

Ontslag hoort bij de reality-wereld die Trump van zijn Witte Huis gemaakt heeft, in lijn met The Apprentice, de tv-show waarin ‘you’re fired’ zijn handelsmerk werd. Het drama van de afvallers hield de aandacht van het publiek vast. Trump nam nota bene een ster uit The Apprentice mee naar het Witte Huis: Omarosa Manigault. Zij werd in december ontslagen, en vertrok onder dwang.

Ook nieuwe namen, of speculaties daarover, zijn een manier om het gesprek gaande te houden. Trump benoemde deze week tv-persoonlijkheid Larry Kudlow tot hoogste economische adviseur. Druk worden namen genoemd voor de vervanging van McMaster (oud-VN-ambassadeur John Bolton bijvoorbeeld) en Kelly (oud-campagneleider Corey Lewandowski?). Zoals Trump zelf vaak twittert: ‘Stay tuned!’, blijf kijken!

Zelden ontslaat hij iemand direct

Toch is Trump buiten de televisiestudio beduidend slechter in ontslaan. Meerdere biografen hebben beschreven hoe Trump er tegenop zag mensen uit zijn Trump Organization te ontslaan. Hij ontslaat zelden iemand direct. FBI-directeur James Comey werd ontslagen toen hij aan de westkust was. Jeff Sessions wordt weggepest op Twitter, tot de dag dat hij zelf ontslag neemt. Rex Tillerson vernam vorige week van John Kelly dat er een tweet aankomt die je niet leuk gaat vinden”. Die tweet kwam maandag: Tillerson bleek ontslagen, Mike Pompeo was aangewezen als nieuwe minister. „Gefeliciteerd allemaal!”

Een constante in Trumps leiderschap is dat hij zich op moeilijke momenten afsluit van zijn adviseurs. Zo leidde hij zijn bedrijf, en zo handelt hij als president. Trump ontdoet zich impulsief van zijn omgeving, op dezelfde manier waarop hij beslissingen neemt. Ook de adviseurs die voorlopig nog mogen blijven, hebben daar weinig tegen in te brengen.