US Contravenes International Legal Order

Back To Origin

De VS gaan precies de verkeerde kant op met de rechtsorde

In zijn toespraak van begin deze week combineerde de Amerikaanse Nationaal Veiligheidsadviseur John Bolton twee favoriete onderwerpen: zijn aversie tegen het Internationaal Strafhof in Den Haag en zijn steun aan Israël. Het Hof, aldus Bolton in zijn eerste toespraak sinds zijn aantreden afgelopen voorjaar, is een nachtmerrie: ,,Een elegant kantoorgebouw in een ver land dat de schuld of onschuld van Amerikaanse burgers bepaalt.” Ook Israël wordt volgens Bolton ten onrechte onderzocht.

Bolton staat al decennia bekend als een militante conservatief die geen been ziet in roekeloze, interventionistische uitspraken. Ook in de toespraak van deze week uitte hij zich ondiplomatiek, bijvoorbeeld door een bondgenoot als Nederland als een willekeurig ‘ver land’ te omschrijven. Kwalijker is evenwel zijn suggestie dat de procedures bij het Strafhof het werk zijn van duistere figuren die zonder enige basis mensen berechten.

Die basis is er wel. Het Strafhof vloeit voort uit een internationale afspraak om verdachten van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden te vervolgen. In totaal zijn 123 landen verdragsstaat van het Hof. Tot de landen die het verdrag nooit hebben geratificeerd, behoren de Verenigde Staten en Israël. Bolton dreigde in zijn toespraak met het criminaliseren van rechters en aanklagers van het Hof. Dit is ongehoord.


Nu moet gezegd dat het Strafhof sinds zijn oprichting, in 2002, geen vlekkeloos blazoen heeft. Vooral het verwijt van ineffectiviteit klinkt luid: in zestien jaar tijd zijn er slechts drie Afrikanen veroordeeld, en geen zwaargewichten. Vanuit Afrika komt de begrijpelijke klacht dat het Strafhof het uitsluitend op dat continent gemunt heeft.

We wisten al dat de Amerikanen weinig met het Hof op hebben. In hetzelfde jaar als de oprichting van het Strafhof nam het Congres een wet aan – bijgenaamd de The Hague Invasion Act – die de bevrijding van soldaten uit Haagse cellen mogelijk maakt. Nieuw is de obstructie. Die is onverstandig: als het Strafhof niet goed werkt, is het zaak om het beter te maken. Juist de onderzoeken naar het optreden van de Amerikanen in Afghanistan en van de Israëliërs in bezet Palestijns gebied zouden de reikwijdte en de geloofwaardigheid van het Hof ten goede komen.

Sinds Trump het credo America First bezigt, bereidt de wereld zich al voor op een tijdperk waarin multilateralisme niet meer de vanzelfsprekende norm is. Toch zijn de flagrante aanvallen van Amerikaanse functionarissen op internationale instituties telkens weer schokkend. Eerder al schudde de NAVO op haar grondvesten toen de president van het machtigste land verbaal flink uithaalde naar de organisatie. Ook UNRWA, het VN-agentschap voor Palestijnse vluchtelingen, heeft Trumps toorn inmiddels ervaren.

De aanhoudende Amerikaanse kleinering van de Palestijnen is toch al betreurenswaardig. Waar de VS zich jarenlang als neutrale onderhandelaar tussen Israël en de Palestijnen presenteerden, kiest Trump een andere strategie: met het volle gewicht achter Israël gaan staan, in de hoop dat de Palestijnen de moed zullen opgeven. Dit is contraproductief. Hoe uitzichtlozer de situatie voor de Palestijnen wordt, hoe groter de kans dat ze zich uit alle macht zullen verzetten.

Trump verergert het conflict, en dat is slecht voor zowel Palestijnen als Israëliërs. Dat de Verenigde Staten zich bovendien zo nadrukkelijk van de internationale rechtsorde afkeren, schaadt uiteindelijk iedereen.

In het Commentaar geeft NRC zijn mening over belangrijke nieuwsfeiten. De commentatoren schrijven deze artikelen in samenspraak met de hoofdredactie.