onald Trump heeft sinds zijn aantreden als Amerikaanse president al veel zorgelijke stappen genomen op buitenlands terrein. Hij beledigde oude bondgenoten en schurkte tegen autocraten aan. Hij ontketende een handelsoorlog met China, en begon een bromance met de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un. Hij zegde het nucleaire akkoord met Iran én het klimaatverdrag van Parijs op. Maar wat hij afgelopen vrijdag deed, de liquidatie van de Iraanse generaal Qassem Soleimani, is zonder twijfel de meest verontrustende actie tot dusver.
Dat de Amerikanen Soleimani graag dood wilden zien, is op zich te begrijpen. De Iraniër was een van de geduchtste vijanden van de VS. Als architect van Irans buitenlandse militaire activiteiten was hij na de Amerikaanse inval in Irak in 2003 verantwoordelijk voor het verdedigen van Irans belangen. Daarin toonde hij zich een meester: Soleimani zorgde ervoor dat Iran grote zeggenschap kreeg in Irak, en breidde de Iraanse invloed in Syrië uit door daar president Assad (met hulp van Moskou) in het zadel te houden. Hij maakte zeer vuile handen en spaarde Amerikanen niet: de milities die Soleimani in Irak aanstuurde, zijn verantwoordelijk voor honderden dode Amerikanen.
Bewijs is er niet
Maar dat alles wil niet zeggen dat de aanval van vrijdag daarmee ook gerechtvaardigd of verstandig is. Internationaalrechtelijk is het de vraag of de liquidatie door de beugel kan. Trumps regering stelt dat ze in haar recht staat, omdat Soleimani ‘een onmiddellijk’ gevaar vormde: hij zou een aanval plannen, waarbij honderden Amerikaanse levens op het spel stonden. Maar bewijs is er niet, en de rechtvaardiging die dit weekeinde naar het Amerikaanse Congres werd gestuurd, is staatsgeheim.
Dat staat nog los van de vraag of het verstandig is wat Trump heeft gedaan. Zijn voorgangers Obama en Bush (die op grote schaal liquidaties uitvoerden met drones) pasten voor het uitschakelen van Soleimani, omdat zij zich (wél) bezighielden met de consequenties die zo’n daad met zich mee zou brengen. Het komt zéér zelden voor dat een land zo’n hoge functionaris van een ander land doodt buiten oorlogstijd, en dat is niet voor niets: de weg naar overleg wordt er door afgesloten, en de weg naar wraak en escalatie wordt juist geopend.
Trump denkt misschien dat hij met deze extreme stap Iran op de knieën krijgt, nu hem dat met maximale economische druk nog altijd niet is gelukt. Maar daarmee laat hij vooral zien dat hij niets begrijpt van buitenlands beleid of van het Iraanse regime. Terwijl de VS en Iran om verschillende redenen eigenlijk geen oorlog willen, heeft Trump juist dat scenario met zijn roekeloze actie een grote stap dichterbij gebracht.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.