If There Is a 2nd Wave, the President May Drown

<--

Bij een tweede golf kan de president kopje onder gaan

Iedereen kent De grote golf van de 19de-eeuwse kunstenaar Katsushika Hokusai, het beroemdste Japanse schilderij. Wie goed kijkt, ziet dat de golf uittorent boven de in elkaar gedoken roeiers in drie houten vissersboten.

Op dit moment zijn wij allemaal een beetje zoals die Japanse vissers die in elkaar duiken onder een gigantische golf. De golf in kwestie is de pandemie die is veroorzaakt door het virus Sars-CoV-2 en de dodelijke ziekte die daaruit kan voortvloeien, covid-19.

Al twee maanden zijn we nu in de ban van golfachtige beelden: eerst grafieken die de exponentiële groei van infecties en sterfgevallen weergaven, daarna het afvlakken van de curve als gevolg van het invoeren van de anderhalvemetersamenleving en economische lockdowns.

Deze grafieken kwamen aanvankelijk voort uit epidemiologische modellen. Maar nu kennen we zowel het aantal bevestigde gevallen als het aantal sterfgevallen. Die komen niet 100% overeen met de voorspelde curves — geen enkel model is perfect — maar in grote lijnen wel.

Piek ligt achter ons

Op de zwaarst getroffen plekken in de ontwikkelde wereld, zoals New York, lijkt de grote golf over zijn top heen. Qua nieuwe gevallen, ziekenhuisopnames, beademingen en doden ligt de piek inmiddels achter ons. Voor Amerika als geheel heeft de grote golf van nieuwe gevallen zich sinds de eerste week van april duidelijk gestabiliseerd.

In een aantal Europese landen, met name Oostenrijk, Denemarken en Duitsland, is de situatie nog bemoedigender, zodat de burgers daar – anders dan New Yorkers – kunnen uitkijken naar een gedeeltelijke hervatting van het normale leven binnen enkele dagen.

Een aantal Amerikaanse staten beweegt zich al in dezelfde richting. In Montana, de prachtige en dunbevolkte staat waar ik me zes weken geleden heb teruggetrokken, zijn de kerken gisteren weer opengegaan en kan de detailhandel vandaag weer grotendeels aan de slag.

Dus dat was het dan? De golf is over zijn top heen; de meesten van ons hebben het overleefd; nu terug naar het normale leven? De Amerikaanse vicepresident Mike Pence zei afgelopen woensdag het volgende: ‘Wij geloven oprecht dat als we de economie staat voor staat voorzichtig heropenen, we begin juni het punt kunnen hebben bereikt waarop deze coronavirusepidemie grotendeels tot het verleden behoort. Amerikanen zullen van een goede zomer kunnen genieten.’

Ho, ho, niet zo snel.

Pandemieën in golven

In het verleden zijn alle grote pandemieën in golven gekomen, inclusief de Zwarte Dood, de pestpandemie die toesloeg in de 14de eeuw, en de pokkenpandemie in 18de eeuw. De eerste pestuitbraak die bekend is — in de 5de eeuw voor Christus in Athene — telde drie golven: in 430, 429 en 427-426.

In sommige gevallen was de tweede golf erger dan de eerste. Neem de grote influenzapandemie van 1918-1919. De eerste uitbraak was op een legerbasis in Kansas, Camp Funston, in maart 1918. Maar de wereldwijde sterfte bereikte een piek tijdens de tweede golf in oktober en november. Een derde golf begin 1919 trof voornamelijk Engeland, Wales en Australië. De influenzapandemie van 1957-1958 begon half april 1957 in Hongkong. Ze bereikte in juni Amerika en veroorzaakte die lente een golf van sterfgevallen onder tieners. Maar in de periode van januari tot maart 1958 volgde een tweede golf. Begin 1960 en begin 1963 bereikte de oversterfte opnieuw een hoogtepunt.

Groepsimmuniteit nog ver te zoeken

De belangrijkste reden om in 2020 een tweede covid-19-golf te verwachten is dat groepsimmuniteit overal ter wereld nog ver te zoeken is. Zelfs in de staat New York, het zwaarst getroffen deel van Noord-Amerika, ligt de besmettingsgraad volgens de laatste testgegevens maar iets boven de 21%. Wanneer lockdowns worden versoepeld en mensen weer naar hun werk en naar school gaan, is het bijna ondenkbaar dat we het aantal besmettingen, ziekte- en sterfgevallen niet zullen zien stijgen. Dat zien we momenteel al in sommige delen van Azië gebeuren, met name in Singapore en het noorden van China.

De enige werkelijke discussie gaat over de vraag in hoeverre het warmere weer de besmetting op het noordelijk halfrond zal afremmen. Ik heb de academische studies over dit onderwerp erop nagelezen en ben nog steeds niet overtuigd. We leren dat dit virus zich het snelst binnenshuis verspreidt en in afgesloten ruimten zoals metro’s, restaurants en ziekenhuizen. (Daarom was het sluiten van parken en stranden vrij zinloos en waarschijnlijk, als puntje bij paaltje komt, schadelijk.) Dus het is mogelijk dat de zomer de besmettelijkheid van het virus niet radicaal zal veranderen, tenzij we allemaal ons bureau buiten neerzetten.

Aan de andere kant, als het weer inderdaad van invloed is, dan komt de tweede golf wellicht in oktober, als het koeler wordt en de meeste scholen en universiteiten de draad weer proberen op te pakken.

V-vormig herstel

Stel u de politieke implicaties van dat scenario eens voor. Een tweede golf zou de doodklap zijn voor de blijmoedige verhalen over een ‘V-vormig’ economisch herstel. En hij zou net op tijd komen om oudere stemmers – die vaak Republikeins georiënteerd zijn, weet u nog? – van een gang naar de stembus te doen afzien. Uit een vorige week gepubliceerde peiling bleek dat de Democratische kandidaat Joe Biden in zes sleutelstaten in een nek-aan-nekrace is verwikkeld met Donald Trump. In drie staten gaat Biden nipt op kop. En dat nadat Biden wekenlang vrijwel onzichtbaar is geweest, en Trump alomtegenwoordig.

We zijn de afgelopen weken doodgegooid met verhalen over het ombuigen van de curve, alsof er maar één curve is. In de geschiedenis van pandemieën, moet ik tot mijn spijt zeggen, is het maar heel zelden voorgekomen dat het bij eentje bleef. De enige vragen die open blijven zijn dan ook precies wanneer de tweede golf zal komen, hoe groot hij zal zijn en of hij zal worden gevolgd door een derde.

Kijk nog eens goed naar De grote golf van Hokusai, waarop geen tsunami te zien is maar een zogeheten monstergolf. De kunstenaar impliceert in geen geval dat de zee na het breken van de grote golf weer zo glad als een spiegel zal worden. Totdat we groepsimmuniteit bereiken, of erin slagen een vaccin te ontdekken en te distribueren, geldt voor covid-19 hetzelfde. Helaas.