دکتر سید رضا میرطاهر
خروجی ذلت‌بارتر از ویتنام
امروز موعد خروج امریکا و نیرو‌های غربی از افغانستان است. امریکا پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به بهانه به اصطلاح مبارزه جهانی با تروریسم و سرنگون کردن حکومت طالبان که آن را متهم به همدستی با القاعده می‌کرد، به افغانستان حمله و آن را اشغال کرد. با این حال حضور نیرو‌های امریکایی و ناتو در این کشور جنگ زده ظرف ۲۰ سال گذشته حاصلی جز افزایش ناامنی، فقر، تولید و قاچاق مواد مخدر و گسترش تروریسم نداشته است. با قدرت گرفتن دوباره طالبان، اکنون بایدن به ناچار و بدون کسب هیچ دستاوردی به این اشغالگری که با ناکامی به مراتب بدتر از جنگ ویتنام همراه بود، پایان می‌دهد. دولت ترامپ و طالبان در فوریه ۲۰۲۰ در دوحه، پایتخت قطر توافقنامه‌ای را امضا کرده بودند که واشنگتن به تدریج نیرو‌های خود را از افغانستان خارج کند تا به روند صلح در این کشور کمک شود. با روی کار آمدن جو بایدن، تحولات اساسی در عرصه داخلی افغانستان، پیشروی‌های طالبان و اصرار بایدن برای خاتمه دادن به جنگ‌های بی‌پایانی که امریکا خود را درگیر آن‌ها ساخته موجب شد وی تاریخ جدیدی یعنی ۳۱ اوت (۹ شهریور) را مهلت نهایی خروج نیرو‌های امریکایی اعلام کند. شماری از مقامات و قانونگذاران امریکایی و برخی مقامات ارشد افغانستان درباره ایجاد خلأ قدرت پس از خروج نیرو‌های امریکایی و ناتو و سوء استفاده طالبان از این مسئله برای گسترش جنگ در افغانستان هشدار دادند. وقایع بعدی به ویژه پیشروی‌های سریع طالبان و نیز فروپاشی غیر قابل پیش‌بینی ارتش و دولت مرکزی افغانستان و فرار اشرف غنی، رئیس‌جمهور که در نهایت موجب سیطره طالبان بر کابل شد، بر درستی این هشدار‌ها صحه گذاشتند. تسلط طالبان بر افغانستان را می‌توان به منزله خاتمه تلاش‌های ۲۰ ساله امریکا و متحدان غربی آن برای «بازسازی افغانستان به شکل یک دموکراسی مدرن» دانست. بسیاری از ناظران و مقامات و قانونگذاران امریکایی، نحوه خروج امریکا از افغانستان را با خروج فضاحت‌بار این کشور از ویتنام در سال ۱۹۷۵ مقایسه کرده و حتی بدتر از آن شمرده‌اند. «میچ مک کانل» رهبر اقلیت جمهوریخواه سنای امریکا تصمیم درباره خروج نیرو‌های امریکایی از افغانستان را «تصمیم سیاسی وحشتناک» خواند و آن را محکوم کرد و با انتقاد از دولت بایدن گفته است: «این تصمیم بسیار بدتر از سایگون بود. وقتی ما سایگون را ترک کردیم، تروریست‌هایی ویتنامی وجود نداشتند که برای حمله به امریکا نقشه بکشند. اینکه امریکا جنگ در افغانستان را متوقف می‌کند به این معنی نیست که تروریست‌ها هم می‌روند. آن‌ها در افغانستان هستند و خوشحال هستند که امریکا را در افغانستان به زانو درآورده‌اند.»
حالا در داخل امریکا، جمهوریخواهان خواستار کناره‌گیری جو بایدن به دلیل افتضاح وی درباره افغانستان شده‌اند. نتیجه جنگ بی‌حاصل افغانستان کل رویکرد مبارزه با تروریسم امریکا را که به این بهانه به افغانستان در سال ۲۰۰۱ حمله کرد زیر سؤال برده است. بایدن مدعی شده هدف از اشغال ۲۰ ساله افغانستان، مبارزه با تروریسم بوده است. با این حال میزان موفقیت واشنگتن در این زمینه حتی از سوی بالا‌ترین مقام ارتش امریکا زیر سؤال رفته است. ژنرال «مارک میلی» رئیس ستاد مشترک ارتش امریکا گفته که تسلط سریع طالبان بر افغانستان می‌تواند به زودی منجر به افزایش چشمگیر تهدید‌های تروریستی در سطح منطقه شود. بدین ترتیب امریکا پس از ۲۰ سال اشغال، چند تریلیون دلار هزینه و صد‌ها هزار کشته بدون کسب دستاوردی حتی در زمینه کاهش تهدیدات تروریستی، افغانستان را ترک می‌کند. به‌رغم این انتقادات، جو بایدن بر درستی تصمیم خود در خارج کردن نیرو‌های امریکایی از افغانستان در راستای پایان دادن به جنگ‌های بی‌پایان که امریکا در دو دهه اخیر خود را درگیر آن کرده است، پافشاری می‌کند. این در حالی است که جمهوریخواهان به‌شدت با دیدگاه بایدن مخالف هستند. در واقع خروج امریکا نه خروجی آبرومندانه و در قالب تشریفات رسمی، بلکه به منزله خروجی خفت‌بار است. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی امریکا گفته که امریکا پس از تاریخ ۳۱ اوت (۹ شهرور) حضوری دیپلماتیک نیز در افغانستان ندارد. بدین ترتیب امریکا نه فقط حضور نظامی بلکه حضور دیپلماتیک خود را نیز در افغانستان پایان می‌دهد.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.