China Is Testing the US on Taiwan

<--

سید رحیم نعمتی

چین با تایوان امریکا را محک می‌زند

جمهوری خلق چین از زمان تأسیس در ۱۹۴۹ ادعای ارضی خود را نسبت به جزیره تایوان نادیده نگرفته و همواره وعده الحاق تایوان به سرزمین مادری را داده است، منتهی سعی کرده برای دستیابی به این هدف از دیپلماسی و روش‌های مسالمت‌آمیز استفاده کند تا اینکه نیروی نظامی خود را به کار بگیرد. با این حال، زنگ خطر برای تایپه در اول اکتبر امسال به شدت به صدا درآمد. چین در این روز و به مناسبت هفتاد و دومین سالگرد جمهوری خلق چین، ۲۸ هواپیمای نظامی خود را به سمت جنوب غرب تایوان به پرواز درآورد و در روز‌های بعد نیز ۲۹ و ۱۶ هواپیمای ارتش چین به سمت تایوان و در مسیری مشابه پرواز کردند و این پرواز‌ها در روز دو شنبه گذشته با ۵۲ هواپیما به اوج خود رسید.

این پرواز‌ها اتفاقی نادر طی سال‌های اخیر بود، چنان که با لحن سخنرانی شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین بعد از این اتفاقات نیز همخوانی نداشت. رئیس‌جمهور چین سخنرانی خود را شنبه گذشته و در تالار بزرگ خلق به مناسبت سالروز انقلاب چین و سرنگونی آخرین سلسله امپراطوری در ۱۹۱۱ ایراد می‌کرد و هرچند از «وظیفه تاریخی اتحاد دوباره کامل سرزمین مادری» گفت و باز وعده تحقق آن را داد، اما تأکید کرد: «اتحاد مجدد مسالمت‌آمیز، کلیات منافع مردم تایوان را بهتر تأمین می‌کند، اما چین از حاکمیت و اتحاد خود دفاع خواهد کرد.» این حرف را می‌توان بر مبنای ترجیح دیپلماسی بر گزینه نظامی ارزیابی کرد و اینکه روش مسالمت‌آمیز برای بازگرداندن تایوان به چین همچنان اولویت پکن است. بدون تردید نمی‌توان این لحن ملایم شی‌جین‌پینگ را یک عقب‌نشینی از پرواز‌های هفته قبل هواپیما‌های نظامی‌اش دانست بلکه باید گفت هر دو حرکت پکن از آن پرواز‌ها و لحن مسالمت آمیز رئیس‌جمهور هماهنگ با هم و با توجه به تحولات ماه‌های اخیر است.

در واقع، به پرواز درآوردن آن هواپیما‌ها و سخنان شی‌جین‌پینگ ایجاد توازنی از سوی پکن در دو وجه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری یا گزینه دیپلماسی و نظامی در قبال چالش است. چین لازم دیده در برابر سیاست‌های اخیر جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا و تحرکات خصمانه دولتش تنها به گزینه دیپلماسی در این مورد بسنده نکند و با پرواز آن هواپیما‌ها گزینه نظامی و سخت‌افزاری خود را نیز به نمایش درآورد. دولت بایدن در ماه اوت نخستین قرارداد فروش تسلیحات خود را به تایوان تصویب کرد و گفته شده این قرارداد به ارزش ۷۵۰ میلیون دلار شامل توپ‌های هویتزر، خودرو‌های زرهی و مسلسل بوده است. هرچند که مبلغ این قرارداد در مقایسه با قرارداد تسلیحاتی دولت قبلی امریکا با تایوان به ارزش ۸/۱ میلیارد دلار چندان زیاد نیست، اما گزارش اخیر روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در مورد آموزش محرمانه نظامیان تایوان از سوی امریکا نشان داد که حمایت نظامی امریکا از تایوان تنها محدود به فروش تسلیحات نیست بلکه وجه میدانی پیدا کرده است. گذشته از این، پیمان امنیتی اخیر بین امریکا، انگلیس و استرالیا حساسیت‌ها را در پکن افزایش داده، چرا که این پیمان حاکی از برنامه بلندمدت خصمانه امریکا در آب‌های ساحلی چین است. از این رو پکن لازم دیده امسال برخلاف سال‌های اخیر فقط به فرستادن پیام‌های سیاسی و تکرار بازگرداندن مسالمت‌آمیز تایوان به چین بسنده نکند، بلکه با یک نمایش نظامی، آمادگی خود را برای دفاع از حق حاکمیت ملی‌اش نشان بدهد. به عبارت دیگر، اقدام پکن برای به پرواز درآوردن این هواپیما‌ها به نوعی محک زدن واشنگتن بود که با توجه به تحرکات اخیر چه واکنشی از خود نشان می‌دهد. دیدار چهارشنبه گذشته جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی امریکا با یانگ جیه‌چی، مدیر کمیسیون مرکزی سیاست خارجی حزب کمونیست چین و سخنان روز بعد او مبنی بر تلاش برای جلوگیری از وقوع درگیری، همگی دلالت بر این دارند که امریکا پیام سخت‌افزاری چین را گرفته و متوجه شده باید از طریق تماس با پکن به هر نحو که شده وضعیت را آرام کند. به این ترتیب، به نظر می‌رسد که پکن با این محک توانسته باشد جدیت خود را نسبت به منافع ملی‌اش به امریکا ثابت کند و باید گفت که امریکا نیز پیام پکن را به وضوح دریافت کرده است. با این حال، به نظر نمی‌رسد که آرامش بعد از یک هفته تنش چندان دوامی داشته باشد و پکن باز مجبور خواهد شد برای پاسخ به رویکرد خصمانه امریکا رو به گزینه سخت‌افزاری خود بیاورد.