Vuurwapens en abortus. De agenda van het Amerikaanse Hooggerechtshof is deze maanden gevuld met grote politiek-culturele twistpunten. En terwijl het Congres vastloopt, lijken de raderen bij ‘s lands hoogste juridische instantie juist soepeltjes te draaien: onderwerpen waar het Supreme Court lange tijd liever van wegbleef, zijn opeens met open armen verwelkomd.
Hier toont zich het effect van Donald Trumps voornaamste erfenis: drie benoemingen waarmee het Hof in meerderheid bestaat uit rechters die het als hun taak zien ervoor te zorgen dat Amerika zich voegt naar de oorspronkelijke gedachten achter de Amerikaanse grondwet zoals de Founding Fathers die voor ogen hadden.
Neem het recht om een vuurwapen te dragen, vastgelegd in het tweede amendement. Conservatieven leggen dit recht zeer breed uit. Ze vinden dat vrijwel iedere restrictie op pistolen en geweren ongrondwettelijk is. Hun tegenstanders wijzen op de clausule dat het recht op een wapen geldt in de context van ‘een goed gereguleerde militie’, en dus geen individueel privilege is.
New Yorkse schietclub
De laatste keer dat het Supreme Court een zaak aannam waarin werd geoordeeld over deze twee verschillende interpretaties, was in 2010. Maar nu mag de New York State Rifle and Pistol Association naar Washington komen om te bepleiten dat een een verplichte vergunning voor een vuurwapen de grondrechten van een burger schendt. Deze schietclub klopt al langer op de deur van het Supreme Court, maar pas met de benoeming van rechter Amy Coney Barret in oktober 2020 is die deur ook opengegaan. Hoe het Supreme Court zal oordelen is ongewis, maar het feit dat zaak dient, doet vermoeden dat er rechters zijn die openstaan voor de klachten van wapenminnend New York.
Bovendien lijkt het de ambitie van de nieuwste Hoge Rechters om een stevig stempel op de VS te drukken, precies op de dossiers die Amerika splijten. Door de zaak aan te nemen, committeren ze zich aan een uitspraak waar vervolgens de gehele VS zich aan vast kunnen klampen. Krijgt de New York State Rifle and Pistol Association gelijk, dan zullen al snel ook vuurwapenrestricties in andere staten sneuvelen.
Coney Barrett waarschuwde haar collega’s onlangs dat ze ‘hyper-waakzaam’ moeten zijn om hun eigen voorkeuren niet van invloed te laten zijn op hun vonnissen. Maar de discussie over de politieke invloed van de rechtbank begint al een fase eerder: met de beslissing welke zaken het Hof wel en niet in behandeling neemt.
Abortus
Deze dynamiek tekent ook het abortusdebat. Toen zich vanuit Texas pro-choice-organisaties meldden om nieuwe extreem strenge abortusregels in die staat te betwisten, besloten de conservatieve hoogste rechters dat hun Supreme Court zich hier niet over kon uitspreken. Het verbod op assisteren bij een abortus voorbij de zeswekentermijn bleef daarmee in stand. Wel dient op 1 december het pleidooi van Mississippi om het recht op abortus na vijftien weken van tafel te krijgen. Kortom: wie abortus wil inperken krijgt een zitting, wie het recht daarop wil beschermen niet.
Meer nog dan bij de vuurwapenkwestie kan het Supreme Court hier Amerika blijvend veranderen – zeker als de meerderheid van de rechters oordeelt in het voordeel van Mississippi. In elf andere staten staat zogenoemde ‘trigger legislation’ klaar, die meteen in werking schiet om abortus na vijftien weken te verbieden.
De verwoording van Mississippi is bewust zo geformuleerd dat ze aansluit bij het ‘originalisme’ dat de conservatieve Hoge Rechters aanhangen. Deze juridische filosofie negeert, kort samengevat, veranderende praktijk en voortschrijdend inzicht en baseert zich louter op interpretatie van wat de opstellers van de grondwet voor ogen hadden. Mississippi claimt dat het recht op abortus geen basis heeft in ‘geschiedenis of traditie’. Anders gezegd: alleen wat Amerika kenmerkt vanaf zijn begindagen mag bestaan. Dit zou Amy Coney Barrett de ruimte geven om abortus van tafel te vegen en daarbij te claimen dat die maatregel niet ‘politiek’ is. Zij kan er immers ook niets aan doen dat het recht op abortus nooit letterlijk in de grondwet is gezet.
Hervorming van Hooggerechtshof
Parallel aan het Supreme Court dat de hamer gereed heeft, loopt een grootschalig onderzoek, ingesteld door Joe Biden, naar hervorming van dit instituut. Binnen de Democratische Partij leeft de wens het aantal rechters uit te breiden of zittingstermijnen in te stellen – nu worden rechters voor het leven benoemd.
De eerste signalen zijn dat de onderzoekscommissie geen ingrijpende wijzigingen zal voorstellen – in ieder geval niet voor 2025. Het past bij Bidens filosofie om binnen bestaande kaders verandering te zoeken in plaats die kaders te veranderen. Het zal de Republikeinen deugd doen. Met het huidige koers van Supreme Court en de permanente patstelling in Washington is stilstand voor conservatief Amerika juist vooruitgang.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.