Less than 1 min.Read

Worried Middle Class

January 12, 2013

Published in Rzeczpospolita
(Poland) on 13 January 2013
by Tomasz Deptuła (link to original link to original)

Translated from by Maciej Lepka. Edited by Keturah Hetrick.

Barack Obama’s second term will not be joyful for the middle class, the U.S. pillar of democracy

When four years ago, amid the great recession, Barack Obama took over as president of the United State and moved into the White House, millions of Americans were once again full of hope about the future. Such expectations and optimism arise very frequently when a new president is elected. On Jan. 20, when Obama will be sworn into office for another four years, it will be extremely difficult to muster the same enthusiasm that people demonstrated four years ago.

As many as 82 percent of interviewed Americans expect a tax increase in the next 12 months, 68 percent of the respondents predict that there will be an increase in the crime rate, and 65 percent envisage another year of economic difficulty.

Economists see the light in this tunnel of skepticism. The real estate market has finally been revived, and housing prices are on the rise. Americans have also begun to buy more cars. According to experts, the salutary results of that tendency will be visible as early as the second half of the year. Nevertheless, it will take a lot more time to return to normality. At the time being, it is difficult to determine if such a comeback is even possible.

The reason for this uncertainty is the dwindling of the middle class, which has been the pillar of the American democracy for years. According to the Pew Research Center, in 1971, 61 percent of American households generated enough profit to belong to the middle class family group. Today, it is only 51 percent. During the recession, the value of households dropped by an astronomical $19 billion, mainly due to the decrease in the prices of real estate.

It is a result of the economic crisis, as well as the massive collapse of the employment market. Over 8 million workplaces were closed in the U.S. during the 2008 to 2009 recession alone. Middle- and high-paying jobs constituted an astounding 60 percent of them.

The government’s unemployment statistics say that 7.8 percent of Americans are jobless, but they do not reveal the whole situation on the labor market. They do not account for people who have ceased looking for work. The actual unemployment rate in the U.S. is much higher. According to the data amassed by the Bureau of Labor Statistics, over a quarter of 190 million Americans of working age — from 16 to 64 — were unemployed in November. Even though students also fell within this group, the real unemployment rate was at least two times higher than the official figures.

“There's a great deal of economic shock in the U.S. because so many people are unemployed,” asserts Bob Baur, main economist at Principal Global Investors. Despite the economy, new vacancies slowly arise. December saw 155,000 new workplaces opened. This is 65,000 above the minimum, because to keep up with the population growth, the economy requires 90,000 [new] workplaces a month. At this rate, it will be years before the country will come back to the pre-recession employment rate. Economists predict that the process of overcoming the financial crisis, which started in 2007, will not have been finished by 2015 and might even be prolonged until 2019.

In 2013, the U.S. GDP will increase by slightly over 2 percent. It is not enough to ensure a stable growth of workplaces. In addition, the middle class has to face another threat, a decrease in net profit.

For a few years, the growth of prices has been disproportionate to that of incomes, which led to impoverishment. In 2011, the median household income was $49,103 and, after taking the inflation rate into account, was at a level similar to the income of 1989. When compared to 2000, the net income of an average American family is now almost $4,000 lower. One must also bear in mind that with the research methodology employed, half of the families generated an income below $49,000.

What is more, prognoses indicate that it constitutes another step towards a cutback in real wages. John Silva, chief economist at Wells Fargo Bank, predicts that salaries in 2013 will increase by 1.9 to 2.1 percent, with a simultaneous rise in retail prices by 2.1 to 2.4 percent. Food, rent, airfares, high education, shipping charges and stamp duties are all expected to go up. Gasoline might come a little cheaper, but it will be after two years of record high prices.

Household budgets have been already hit hard with the termination of the 2 percent pension tax relief, which was in force for the last two years. An average family with a $50,000 annual income will have to pay an extra $1,000 to the Internal Revenue Service.

Years of crisis have taught millions of people to be cautious, which is yet another hindrance to the economy’s reliance on domestic demand. “I just can’t afford any more increases,” says Mary Hausner, a 30-year-old teacher from New Jersey whose husband has been unable to find a job for a year. “I don’t even want to think what is going to happen once the prices of health insurance, gasoline or water go up.” Her budget already is very tight, virtually stretched to the last dime.

The process of coming out of the crisis is dead slow, and the pace at which new workplaces are being established by the economic sector excludes the possibility of returning to the time before the 2008 to 2009 recession. It is compounded by the fight over the fiscal cliff, as well as the gigantic public debt — a real ticking time bomb.

For the first time in the history of opinion polls, Americans relinquished the belief that the next generation’s standard of living will be better than that of its parents. In a recent survey by USA Today Daily and Gallup, 50 percent Americans believe that their country is past its prime.

George Friedman, chief intelligence officer at Stratfor, wrote in his latest expert evaluation, entitled “The Crisis of the Middle Class and American Power,” that he perceives the middle class crisis as a serious threat to the U.S. global role. He points out a fundamental change that has occurred over the last fifty years: In the 1950s and 1960s there usually was only one breadwinner, typically a man, per household, with a national level salary. The women’s role was to raise two or three children. Despite that, the husband’s salary was high enough to buy — on mortgage — a small house and maintain two cars: one new, one used. Moreover, the whole family could go on vacation or put something aside for a rainy day.

Nowadays, an American household with a national level salary could not afford all these luxuries. In many cases, achieving a standard of living comparable with that of the post-war years requires two decent incomes of both husband and wife.

“American society was never egalitarian. It was always accepted that there would be substantial differences in wages and wealth,” writes Friedman. He goes on to add that, on the other hand, it has always been assumed that even if some people become wealthy faster than others, the wealth structure of the rest improves as well. “What we are facing now is a structural shift, in which the middle class’ center, not because of laziness or stupidity, is shifting downward in terms of standard of living,” asserts the CEO of Stratfor.

Friedman warns of the long-term ramifications of the process. He claims that by losing the middle class, the U.S. will lose one of the pillars of its geopolitical superiority. This opinion is shared by other Americans as well — as many as 57 percent of the respondents predict that 2013 will be another year that the country’s power weakens.

Smutek klasy średniej

Druga kadencja Obamy nie zapowiada się radośnie dla klasy średniej, filaru demokracji.

Korespondencja z Nowego Jorku

Kiedy cztery lata temu w samym środku wielkiej recesji Barack Obama przejmował władzę w Białym Domu, miliony Amerykanów patrzyło z nadzieją w przyszłość. To normalny nastrój towarzyszący niemal każdej inauguracji kolejnej prezydenckiej kadencji. 20 stycznia, gdy Obama zostanie zaprzysiężony na kolejne cztery lata, trudno już będzie wykrzesać podobną falę optymizmu, czy wręcz entuzjazmu, co cztery lata temu.

Aż 82 proc. badanych Amerykanów spodziewa się w ciągu najbliższych 12 miesięcy wzrostu podatków, 68 proc. wyższych wskaźników przestępczości, a 65 proc. – kolejnego roku kłopotów gospodarczych.

Ekonomiści wskazują jednak na światełko w tunelu. Ożywił się rynek nieruchomości i ceny domów wreszcie zaczęły rosnąć. Amerykanie zaczęli też kupować więcej nowych samochodów. Zdaniem ekspertów pozytywne skutki tego trendu zaczną być odczuwane już w drugiej połowie tego roku. Ale powrót do normalności zajmie dużo więcej czasu. Jeśli w ogóle do tego dojdzie.

W USA kurczy się bowiem klasa średnia, będąca filarem amerykańskiej demokracji. Według Pew Research Center w 1971 r. 61 proc. amerykańskich gospodarstw domowych posiadało dochody pozwalające na zaliczenie ich do grupy rodzin o średnich zarobkach. Dziś jest to już tylko 51 proc. W latach recesji wartość gospodarstw domowych zmniejszyła się o astronomiczną sumę 19 bln dol., głownie z powodu spadku cen nieruchomości.

To konsekwencja kryzysu gospodarczego i głębokiego załamania na rynku zatrudnienia. Tylko podczas recesji 2008–2009 zlikwidowano w USA ponad 8 milionów miejsc pracy. Aż 60 proc. z nich stanowiły średnio lub wysoko opłacane zajęcia.

Rządowe statystyki dotyczące bezrobocia na poziomie 7,8 proc. nie mówią wszystkiego o kondycji rynku pracy. Nie uwzględniają ludzi, którzy aktywnie zaprzestali poszukiwania stałego zatrudnienia. Faktyczna liczba bezrobotnych jest w USA dużo wyższa. Z danych Bureau of Labor Statistics wynika, że ponad jedna czwarta spośród 190 milionów Amerykanów w wieku produkcyjnym (od 16 do 64 lat) nie miała w listopadzie żadnego zajęcia. W tej grupie znajdowali się oczywiście uczniowie i studenci, ale i tak faktyczny odsetek bezrobocia był co najmniej dwukrotnie wyższy od oficjalnego.

– USA wciąż znajdują się w szoku ekonomicznym, ponieważ wciąż tak wielu ludzi jest bez pracy – uważa Bob Baur, główny ekonomista w firmie Principal Global Investors. Gospodarka tworzy co prawda nowe etaty, ale w wolnym tempie. W grudniu przybyło ich 155 tys. Dla gospodarki oznacza to zysk netto rzędu  65 tysięcy, bo dla zwykłego zrekompensowania wzrostu populacji potrzebnych jest miesięcznie 90 tys. nowych miejsc pracy. W tym tempie powrót do poziomu zatrudnienia sprzed recesji zajmie wiele lat. Ekonomiści przewidują, że proces wychodzenia z kryzysu finansowego, który rozpoczął się w 2007 r., potrwa przynajmniej do 2015 r. i może przedłużyć się do 2019.

Także w 2013 r. wzrost PKB w USA wyniesie niewiele ponad 2 proc. To za mało, aby zapewnić umiarkowany przyrost miejsc pracy. A zagrożeniem dla klasy średniej jest także spadek realnych dochodów.

Wzrost zarobków od kilku lat nie nadąża za wzrostem cen. Rezultatem jest pauperyzacja. W 2011 r. średni dochód gospodarstwa domowego (mediana) wynosił 49 103 dol. i po uwzględnieniu wskaźnika inflacji znajdował się na podobnym poziomie co w 1989 r. W porównaniu z 2000 r. realne dochody amerykańskiej rodziny są dziś niższe o blisko 4 tys. dol. A trzeba pamiętać, że przy zastosowanej metodologii połowa rodzin miała dochody niższe niż 49 tys. dolarów.

Co więcej, z prognoz wynika, że może być to kolejny rok spadku płac realnych. John Silva, główny ekonomista banku Wells Fargo, przewiduje, że wynagrodzenia w 2013 roku wzrosną w granicach 1,9–2,1 proc., ale jednocześnie ceny detaliczne pójdą w górę o 2,1–2,4 proc. Według prognoz mają drożeć m.in. żywność, czynsze, transport lotniczy, koszty wyższej edukacji, opłaty spedycyjne i skarbowe. Benzyna może nieco stanieć, ale nastąpi to po dwóch latach rekordowo wysokich cen.

W budżety gospodarstw domowych już uderzyło wygaśnięcie obowiązującej przez ostatnie dwa lata tymczasowej obniżki podatku emerytalnego (odpowiednika składki na ZUS) o 2 proc. Statystyczna rodzina, o rocznym dochodzie 50 tys. dolarów, będzie musiała oddać fiskusowi dodatkowy tysiąc dolarów.

Lata kryzysu nauczyły miliony ludzi ostrożności, co stanowi dodatkowy hamulec dla gospodarki opierającej się na popycie wewnętrznym. – Nie mogę już sobie pozwolić na żadne podwyżki – mówi „Rz" Mary Hausner, 30-letnia nauczycielka z New Jersey, której mąż od roku nie może znaleźć pracy – nawet nie chcę myśleć o tym, co będzie, jak podrożeje np. ubezpieczenie zdrowotne, benzyna czy rachunek za wodę. Jej budżet jest napięty dosłownie do ostatniego centa.

Proces wychodzenia z kryzysu gospodarczego jest niezwykle powolny i gospodarka tworzy nowe miejsca pracy w tempie, które nie pozwala na szybki powrót do stanu sprzed recesji lat 2008–2009. Nakłada się to na spór o klif fiskalny i bombę zegarową w postaci gigantycznego długu publicznego.

Po raz pierwszy w historii badań opinii publicznej Amerykanie przestali wierzyć, że standard życia kolejnej generacji będzie wyższy niż w przypadku rodziców. W niedawnym sondażu dziennika „USA Today" i Instytutu Gallupa 50 proc. Amerykanów uważa, że ich kraj najlepsze lata ma już za sobą.

George Friedman, szef prywatnego instytutu wywiadowczego Stratfor, w swojej najnowszej ekspertyzie („The Crisis of the Middle Class and American Power") widzi w kryzysie klasy średniej poważne zagrożenie dla globalnej roli USA. Wskazuje zasadniczą zmianę, jaka zaszła w ciągu minionego półwiecza. W latach 50. i 60. dochody na poziomie średniej krajowej pochodziły najczęściej od jednego członka rodziny, zazwyczaj mężczyzny. Kobieta zajmowała się zwykle wychowaniem dwójki lub trójki dzieci. Mimo to zarobki męża pozwalały na kupno (na kredyt) niewielkiego domu i utrzymanie dwóch aut – nowego i używanego. I jeszcze rodzina mogła wybrać się na wakacje lub odłożyć coś na czarną godzinę.

Dziś amerykańskie gospodarstwo domowe o średnich dochodach nie mogłoby sobie na to pozwolić. A w wielu wypadkach osiągnięcie standardu życia porównywalnego z latami powojennymi wymaga dwóch solidnych dochodów obu małżonków.

Amerykańskie społeczeństwo nigdy nie było egalitarne, powszechnie akceptowano różnice dochodów i posiadanego majątku – pisze Friedman, dodając, że z drugiej strony zawsze zakładano, że nawet jeśli niektóre jednostki dorabiają się znacznie szybciej, to podnosi się także struktura zamożności pozostałych. A teraz jesteśmy świadkami strukturalnych zmian, które powodują, że klasa średnia, bynajmniej nie z powodu lenistwa czy głupoty, stacza się w dół, jeśli chodzi o poziom życia – uważa szef Stratforu.

Friedman ostrzega przed długofalowymi konsekwencjami tego procesu. Jego zdaniem USA, tracąc klasę średnią, stracą jeden z filarów swojej geopolitycznej potęgi. Tą opinię podzielają także i inni Amerykanie. Aż 57 proc. badanych uważa, że 2013 rok będzie kolejnym, w którym rola USA będzie słabła.

This post appeared on the front page as a direct link to the original article with the above link .