Europe is, ultimately, aligned with the U.S. concerning the imposition of new sanctions which will directly affect the Russian economy. Russia, in turn, is also preparing for countermeasures. The vicious cycle of economic war between the two sides, the confrontation of which dominated the international arena in the second half of the last century, is assuming dangerous proportions, and it is far from evident what and who will break it. The hotheads across the dividing line argue that the vicious cycle will break with the other side’s retreat.
The latest developments in Ukraine constitute one more delayed consequence of the collapse of a multi-ethnic empire — the Soviet Union. The cycle has not yet closed. Europeans and Americans should have known that not only Ukraine’s history and geography, but also its internal structure, dictate compromise solutions for the country’s internal and external orientation.
Any other solution would be extremely dangerous for peace inside and outside its borders. A lot of people pretend they do not realize it. Some, in fact, mainly from the other side of the Atlantic, flirt with a new Cold War with impressive carelessness. Meanwhile, in Putin’s Russia, the hothead counterparts don’t seem to realize the great risks implied by street militias being militarily equipped with heavy weaponry, militias who are taking on the responsibility of war on behalf of somebody else. The situation in eastern Ukraine is in danger of getting out of control.
In Gaza, we have a new massacre. History is tragically repeating itself with merciless frequency. The Israelis seem to believe that propagating terror among the civilian population, razing whole communities to the ground, and blowing up their rival’s tunnels in the air will ensure their own protection from rocket attacks against their cities by Hamas. The equation, which the rest of the world seems to be used to living with, is that one life lost in Israel equals 50 — or probably more — dead Palestinians.
As so often in the past, the Americans are trying — or they are just pretending — to play the role of the neutral mediator, fairly allocating responsibilities to the conflicting parties, while the Europeans are watching the developments, uneasily and helplessly. What kind of scale can balance the responsibilities of both sides, when on the one side there is an occupation army, while on the other, there are armies of desperate people with a lot of sectarians? On the one hand, there is one of the most modern and best-equipped armies in the world, while on the other hand, there are suicide squads. How can the peace negotiations, which are dragging on forever, be taken seriously while every day the regional balance is changing due to Israeli settlements in Palestinian territory? In the eyes of a third-party observer, all these seem to be working to the detriment of Israel’s long-term interests; nevertheless, excessive power leads to arrogance, and tolerance demonstrated by a great protecting power does not mitigate it.
The Arab Spring, on which all sorts of well-intentioned parties pinned great hopes to establish more democracy, human rights, and favorable conditions for economic development, has come to a bitter end in most countries, leading to anarchy and the enforcement of new dictatorships. Meanwhile, in many parts of the Arab world, it has already turned into a holy war. Extremism is coming to fill the void left by years of gagging civil society, as well as economic and intellectual backwardness. How can a historian apportion responsibility for the crime committed among the local kleptocrats, the dictators, and the foreign great powers who are assuming the role of protector? And then the Iraq War opened Pandora’s Box. The balance of the past is crumbling, and with it, some of the borders that former colonial masters left behind.
The drums of war are sounding in the wider European neighborhood, while victims are washed onto our shores. The wave of immigrants constitutes collateral damage for the European countries. How can you stop the human wave, which is caused by despair or just the lack of prospects in their country? And all this is happening in a time when the tectonic plates of the international system are shifting east. We are living in a time of great change and turmoil. In times of pessimism, you wonder if it is the modern gods who are blinding the masters of this world, leading us to disaster.
Lukas Tsoukalis is professor at the University of Athens and president of the Hellenic Foundation for European and Foreign Policy.
ΛΟΥΚΑΣ ΤΣΟΥΚΑΛΗΣ*
Οταν οι θεοί τυφλώνουν τους άρχοντες
ΠΟΛΙΤΙΚΗ 03.08.2014
Η Ευρώπη συντάχθηκε τελικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες στην επιβολή νέων κυρώσεων που θα πλήξουν πολύ πιο άμεσα τη ρωσική οικονομία. Και η Ρωσία προετοιμάζεται με τη σειρά της για αντίποινα. Ο φαύλος κύκλος του οικονομικού πολέμου ανάμεσα στις δύο πλευρές των οποίων η αντιπαράθεση κυριάρχησε στη διεθνή σκηνή το δεύτερο ήμισυ του περασμένου αιώνα παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις και δεν είναι διόλου προφανές πώς και από ποιον θα σπάσει. Με την υποχώρηση της άλλης πλευράς, υποστηρίζουν οι θερμοκέφαλοι εκατέρωθεν της διαχωριστικής γραμμής.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ουκρανία αποτελούν ένα ακόμη καθυστερημένο παρεπόμενο της διάλυσης μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας που ήταν η Σοβιετική Ενωση. Δεν έκλεισε ακόμη ο κύκλος. Ευρωπαίοι και Αμερικανοί θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η ιστορία, η γεωγραφία, αλλά και η εσωτερική σύνθεση της Ουκρανίας επιβάλλουν λύσεις συμβιβασμού για το εσωτερικό σύστημα και τον διεθνή προσανατολισμό της χώρας.
Οποιαδήποτε άλλη λύση θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη για την ειρήνη εντός και εκτός συνόρων. Πολλοί προσποιούνται ότι δεν το καταλαβαίνουν. Μερικοί μάλιστα, κυρίως στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, «φλερτάρουν» με έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο με εντυπωσιακή ανεμελιά. Ενώ στη Ρωσία του Πούτιν, οι αντίστοιχοι θερμοκέφαλοι δεν φαίνεται καν να υποψιάστηκαν τους τεράστιους κινδύνους που ενέχει ο εξοπλισμός με βαριά όπλα άτακτων ομάδων που αναλαμβάνουν τις ευθύνες του πολέμου για λογαριασμό άλλων. Η κατάσταση στην Ανατολική Ουκρανία κινδυνεύει να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Στη Γάζα έχουμε μια νέα εκατόμβη. Η τραγική ιστορία επαναλαμβάνεται με ανελέητη συχνότητα. Οι Ισραηλινοί φαίνεται να πιστεύουν ότι σπέρνοντας τον τρόμο στον άμαχο πληθυσμό, ισοπεδώνοντας συνοικίες ολόκληρες και ανατινάζοντας τα τούνελ των αντιπάλων τους στον αέρα θα εξασφαλίσουν τη δική τους προστασία από τις ρουκέτες που ρίχνει η Χαμάς στις πόλεις τους. Και η εξίσωση με την οποία φαίνεται να έχει συνηθίσει να ζει ο υπόλοιπος κόσμος είναι ότι μία ζωή που χάνεται στο Ισραήλ ισοδυναμεί με πενήντα ζωές Παλαιστινίων – ή μήπως και περισσότερες;
Οπως πολλές φορές στο παρελθόν, οι Αμερικανοί προσπαθούν –ή απλώς προσποιούνται– να παίξουν τον ρόλο του ουδέτερου διαμεσολαβητή, επιμερίζοντας «ακριβοδίκαια» ευθύνες ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, ενώ οι Ευρωπαίοι παρακολουθούν αμήχανοι και ανήμποροι τις εξελίξεις. Ποια όμως ζυγαριά μπορεί να ισορροπήσει τις ευθύνες των δύο πλευρών, όταν από τη μια έχεις ένα στρατό κατοχής και από την άλλη στρατιές απεγνωσμένων με πολλούς φανατικούς· από τη μια έναν από τους πιο σύγχρονους και καλύτερα εξοπλισμένους στρατούς του κόσμου και από την άλλη τάγματα αυτοκτονίας; Και πώς να πάρεις στα σοβαρά τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις που συνεχίζουν στο διηνεκές, ενώ η εδαφική ισορροπία αλλάζει καθημερινά με τους εποικισμούς στα παλαιστινιακά εδάφη; Στα μάτια ενός τρίτου παρατηρητή, όλα αυτά φαίνεται να λειτουργούν σε βάρος του μακροπρόθεσμου συμφέροντος του Ισραήλ, αλλά η υπερβολική ισχύς γεννάει αλαζονεία και η ανοχή της μεγάλης προστάτιδας δύναμης δεν τη μετριάζει.
Η Αραβική Ανοιξη στην οποία τόσες ελπίδες επένδυσαν κάθε λογής καλοπροαίρετοι για περισσότερη δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα και ευνοϊκές συνθήκες για οικονομική ανάπτυξη τέλειωσε άδοξα στις περισσότερες χώρες, οδηγώντας στην αναρχία ή και στην επιβολή νέων δικτατορικών καθεστώτων, ενώ ήδη σε πολλά μέρη του αραβικού κόσμου η σύγκρουση παίρνει πλέον διαστάσεις θρησκευτικού πολέμου. Ο φανατισμός έρχεται να καλύψει το κενό που άφησαν πίσω τους πολλά χρόνια πολιτικής φίμωσης των κοινωνιών μαζί με οικονομική και πνευματική καθυστέρηση. Πώς να μοιράσει ο ιστορικός την ευθύνη για το έγκλημα ανάμεσα στους ντόπιους κλεπτοκράτες και δικτάτορες και στις ξένες μεγάλες δυνάμεις στον ρόλο του προστάτη; Και μετά ήρθε ο πόλεμος στο Ιράκ, για να ανοίξει το μεγάλο ασκό του Αιόλου. Οι παλιές ισορροπίες καταρρέουν, μαζί τους μπορεί να καταρρεύσουν και μερικά από τα σύνορα που άφησαν πίσω τους οι παλιοί αποικιοκράτες.
Τα τύμπανα του πολέμου ηχούν έντονα στην ευρύτερη γειτονιά μας, ενώ μερικά από τα θύματα ξεβράζονται στις παραλίες μας. Το κύμα των μεταναστών αποτελεί παράπλευρη απώλεια για τις ευρωπαϊκές χώρες. Πώς όμως να σταματήσεις το ανθρώπινο κύμα που προκαλεί η απόγνωση, ή απλώς η έλλειψη προοπτικής στο δικό τους τόπο; Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή που οι τεκτονικές πλάκες του διεθνούς συστήματος μετακινούνται ανατολικά. Ζούμε σε εποχή μεγάλων αλλαγών και αναταράξεων. Σε στιγμές απαισιοδοξίας, αρχίζεις να διερωτάσαι μήπως οι σύγχρονοι θεοί τυφλώνουν τους άρχοντες του κόσμου οδηγώντας μας στην καταστροφή.
Την άλλη Κυριακή, θα επιστρέψω στα δικά μας.
* Ο κ. Λουκάς Τσούκαλης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Έντυπη
This post appeared on the front page as a direct link to the original article with the above link
.