I already predicted that 2015 would not bode well for the Middle East. Assad, the Islamic State group and Egypt's el-Sissi are each in their own way ensuring this is the case. And Erdogan. And the militias that are tearing Libya apart. But there is also one potential glimmer of light.
Iran. At least a deal with Iran.
Last week, a remarkable statement made by American President Obama caught my eye. In an interview with an American radio station he mentioned that Iran could become a "very successful regional power" if it were to reach an agreement with the international community regarding its controversial nuclear program. An American president wishing Iran to become a very successful regional force! Times have changed, no matter how tentatively Obama phrased his wish. In 2002, Bush still classified Iran as part of his "axis of evil," along with North Korea and Iraq, and it was only in 2008 that Washington sent an undersecretary of state to attend nuclear negotiations with Iran for the first time — and Washington only allowed him to listen.
I think this statement by Obama has not been met with approval among Arab Gulf neighbors. It is exactly what they fear, in fact — that Iran would become "a very successful regional power." After all, this can only be achieved at the expense of their own position of power. They are right about that.
But this statement tells us one more thing: How badly Obama wants to close this deal with Iran. It is true that he sent Secretary of State Kerry to the area to find a solution for the Israeli-Palestinian conflict, but I do not think he ever thought this would lead to much. No good vibrations. The agreement with Cuba is definitely a breakthrough. However, a deal with Iran would be of an entirely different order, given the importance of the Islamic republic in a region that is, for various reasons, very important. It would perhaps not carry exactly the same weight as Nixon normalizing relations with China, but it would be along those lines: a legacy.
There are some obstacles along the way. One of these obstacles is Congress, which is predominantly pursuing additional sanctions against Iraq. And Congress has found — with its recent Republican majority in the House as well as the Senate — even greater opportunity to sabotage an agreement. I read another remarkable statement, by Sen. Lindsey Graham to Israeli Prime Minister Netanyahu: "Congress will follow your lead." The thing Netanyahu wants isn't a deal with Iran. By the way, what would you think of a prominent member of the Dutch parliament saying something similar to a foreign prime minister?
In Iran, everything depends on the supreme leader, Ayatollah Ali Khamenei. You and I have long been expecting him to ultimately make a veto, because an unpopular regime such as his would be in a better position if it were opposing a dangerous foreign enemy. But I am actually no longer very sure of that. Not just because Iran is heading toward bankruptcy as a result of decreasing oil prices, but because Iran is in fact able to become "a very successful regional power."
Een heel opmerkelijke uitspraak van Obama
Ik voorspelde al weinig goeds voor 2015 voor het Midden-Oosten. Assad, de kalief en Egyptes Sisi staan daar elk op hun eigen manier garant voor. En Erdogan. En de milities die Libië verscheuren. Maar er is ook één potentieel lichtpuntje.
Iran. Althans een deal met Iran.
Mijn oog viel vorige week op een opmerkelijke uitspraak van de Amerikaanse president Obama. Die zei in een interview met een Amerikaans radiostation dat Iran een „erg succesvolle regionale macht” zou kunnen worden als het een akkoord met de internationale gemeenschap sluit over zijn omstreden nucleaire programma. Een Amerikaanse president die het Iran toewenst een „erg succesvolle regionale macht” te worden! Tijden zijn wél veranderd, hoe voorwaardelijk Obama zijn wens ook verwoordde. In 2002 deelde Bush Iran nog in bij zijn ‘As van het Kwaad’, samen met Noord-Korea en Irak, en pas in juli 2008 werd voor het eerst een onderminister door Washington afgevaardigd naar de internationale nucleaire onderhandelingen met Iran. En die mocht alleen maar luisteren van Washington.
Ik denk dat die uitspraak van Obama bij de Arabische Golfburen niet goed is gevallen. Dat is precies waarvoor ze bang zijn, dat Iran inderdaad een „erg succesvolle regionale macht” wordt. Dat kan immers alleen maar ten koste gaan van hun machtspositie, daar hebben ze gelijk in.
Maar die uitspraak zegt nog iets anders, namelijk hoe graag Obama die deal met Iran wil sluiten. Hij stuurde minister Kerry wel naar de regio om een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict te vinden, maar volgens mij zag hij daar nooit veel brood in. Geen goede vibraties. Het akkoord met Cuba is absoluut een doorbraak. Maar een deal met Iran zou van een heel andere orde zijn, gezien het gewicht van de islamitische republiek in een om diverse redenen heel belangrijke regio. Misschien niet van het gewicht van Nixons normalisering met China, maar in die richting. Een nalatenschap.
Er zwerven beren over de weg. Onder andere het Congres, dat voornamelijk denkt in extra sancties tegen Iran en met zijn nieuwe Republikeinse meerderheid in Huis én Senaat nog meer macht heeft om een akkoord te saboteren. Ik zag een andere opmerkelijke uitspraak, van senator Lindsey Graham tegen de Israëlische premier Netanyahu, dat „het Congres uw leiding zal volgen”. Netanyahu wil alleen maar géén deal met Iran. Tussen twee haakjes, wat zou ú ervan vinden als een prominent Kamerlid zoiets tegen een buitenlandse premier zou zeggen?
In Iran zelf hangt alles af van de opperste leider, ayatollah Ali Khamenei. U en ik hebben lang gedacht dat hij uiteindelijk een veto zal uitspreken, omdat een impopulair regime als het zijne sterker staat als het kan schermen met een gevaarlijke buitenlandse vijand. Maar ík ben daar eigenlijk niet meer zo zeker van. Niet alleen omdat Iran failliet gaat door de dalende olieprijzen. Maar omdat Iran inderdaad „een erg succesvolle regionale macht” kan worden.
Carolien Roelants is Midden- Oostenexpert
This post appeared on the front page as a direct link to the original article with the above link
.