Long Live a Good Exit Strategy

<--

Wat is de beste exitstrategie? Die vraag verbindt de vier Amerikanen die afgelopen week het internationale nieuws beheersten: Michael Jackson, Sarah Palin, Robert McNamara en Lance Armstrong. (Met excuus aan Silvio Berlusconi, Manuel Zelaya en Roger Federer.)

In het geval van Jackson en McNamara klinkt het woord exitstrategie natuurlijk nogal sarcastisch, want hun dood kan worden gezien als de ultieme vorm ervan. Maar die heb ik hier niet op het oog. Het gaat me om een aards dilemma: hoe en op welk moment zet je ergens een punt achter of weiger je nog langer verantwoordelijkheid voor iets te dragen?

Afloop

Waarom bleef Robert McNamara in de jaren zestig leiding geven aan het Pentagon nadat hij aan president Lyndon Johnson kenbaar had gemaakt dat hij niet langer geloofde in een goede afloop van de oorlog in Vietnam? Over aftreden gesproken: heeft Sarah Palin zichzelf een dienst bewezen door plotsklaps op te stappen als gouverneur van Alaska?

Deed Michael Jackson er verstandig aan om zich te laten contracteren voor een finale reeks popconcerten in Londen? Over een comeback gesproken: zet Lance Armstrong met zijn hernieuwde aanwezigheid in het wielerpeloton zijn reputatie op het spel of geeft hij die juist extra glans en baant hij daarmee de weg naar de politieke carrière die hij vrijwel zeker ambieert?

Keuzevrijheid

Van het illustere viertal had Michael Jackson waarschijnlijk de minste keuzevrijheid. Door zijn exuberante levensstijl en de vele rechtszaken die hij moest voeren, stond hij financieel gezien aan de rand van de afgrond. De concertenserie in Londen zou hem de miljoenen opleveren die nodig waren om de ergste schulden te lenigen.

Maar als popidool nam hij natuurlijk een enorm risico, want zijn artistieke glorietijd lag al lang achter hem en hij teerde vooral op jeugdsentiment.

In dat licht zie ik ook de massale belangstelling voor zijn uitvaart deze week. Van Wacko Jacko werd hij ineens weer het ‘schitterende ventje’, zoals Henrico Prins hem in deze krant noemde. Niet in de laatste plaats namen de fans een verlaat afscheid van hun eigen jeugd. En vermoedelijk kon Jackson, net als sommige andere megasterren, alleen een icoon blijven door te sterven voordat zijn comeback was uitgelopen op de deceptie die door menigeen werd voorspeld.

De tragiek van Robert McNamara, die deze week op 93-jarige leeftijd overleed, is nu juist dat hij de last van Vietnam, die hij als minister al langer torste dan eigenlijk van iemand kan worden verwacht, bij wijze van spreken in het graf meeneemt. McNamara leidde van 1968 tot ‘81 de Wereldbank en legde daarmee de nodige eer in.

Kennedy

Nog belangrijker: als minister van Defensie – eerst onder president John Kennedy, vervolgens in de regering-Johnson – was hij bij uitstek de man die een einde maakte aan de illusies over een winbare kernoorlog en middels de leer van de wederzijds verzekerde vernietiging het strategische kader schiep voor het nucleaire machtsevenwicht tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, een evenwicht dat Oost en West heeft behoed voor een desastreuze militaire confrontatie.

Maar alle lof die hij daarvoor verdient, verdwijnt achter de horizon van het onbegrip dat zijn optreden in de Vietnamoorlog oproept.

Toch denk ik dat haar voortijdige vertrek als gouverneur niet in haar voordeel werktHad hij niet openlijk aan de bel moeten trekken toen hij tot de slotsom was gekomen dat de militaire inspanning, die zo veel mensenlevens kostte, nauwelijks kans op duurzaam succes had?

Waarom is hij trouwhartig op zijn post gebleven en heeft hij geen daad gesteld door af te treden? Het zijn vragen die McNamara gedurende zijn verdere leven zijn blijven achtervolgen en waarop hij zelf nooit een afdoende antwoord heeft kunnen geven, ook niet in zijn memoires, of het moest zijn dat hij destijds nu eenmaal meende dat plichtsbesef en loyaliteit aan de president die hij diende, boven alles gingen.

Een overmaat aan plichtsbesef – daarvan kan Sarah Palin in elk geval niet worden beschuldigd. Eens te meer baarde de voormalige running-mate van John McCain vriend en vijand een grote verrassing door haar aftreden als gouverneur van Alaska bekend te maken.

Rammelend

Waarom ze vertrekt? Na haar rammelende verklaring blijft het gissen naar de ware reden. Misschien valt het zwaar tegen om de staat te besturen in het voortdurende licht van de schijnwerpers.

Misschien dreigt een schandaal. Misschien lonkt een rianter leven met veel goed betaalde spreekbeurten. Misschien denkt ze zich als vrije vrouw beter te kunnen voorbereiden op een gooi naar de Republikeinse presidentskandidatuur in 2012.

Het lijdt geen twijfel dat ze door een deel van de Republikeinse achterban nog steeds op handen wordt gedragen. Het deel dat affiniteit met traditionele Amerikaanse waarden hoger aanslaat dan het diploma van een Ivy League-universiteit en waarvoor Palin met haar volkse onverschrokkenheid een lichtend voorbeeld is.

Toch denk ik dat haar voortijdige vertrek als gouverneur niet in haar voordeel werkt. Want juist ook bij de kiezers die zij aanspreekt, staat volharding hoog in het vaandel. When the going gets tough, the tough get going.

Comeback

Zo bezien doet Lance Armstrong goede zaken met zijn sterke comeback in de Tour de France. Toch ziet Bill Gifford, een Amerikaanse journalist die hem al lang volgt, ook overeenkomsten met Palin: net als zij vertoont Armstrong een neiging tot bizar gedrag (wanneer hij niet op de fiets zit) en reageert hij zeer gebeten op elke kritiek.

Maar als hij de komende twee weken in de Tour niet versaagt, zal hem dat graag worden vergeven. Dan is er niet zo zeer sprake van een exitstrategie, alswel van een puike entreestrategie.