Tea Time in Moscow

<--

Op de thee in Moskou

Op staatsbezoek in Moskou heeft president Obama zich van zijn pragmatische kant laten zien. Vroeger sprak een Amerikaanse president met zijn Russische ambtgenoot en liet hij de premier over aan de vicepresident, Obama heeft er echter geen punt van gemaakt om zowel met president Medvedev als met premier Poetin van gedachten te wisselen.

Deze ‘tandemocratie’, zoals de Russen de machtsconstellatie van twee mannen op een tandem noemen, is zelfs effectief, zei Obama, alsof hij nog niet beleefd genoeg was geweest. In zijn toespraak op de Russische Economische School toonde hij zich impliciet kritisch, bijvoorbeeld over de betekenis van een vrije pers in een van corruptie vergeven maatschappij. Maar expliciet stond ook deze rede bol van begrip.

Zijn courtoisie naar Poetin ging verder dan protocollair nodig was en werd bovendien niet gelijkelijk beantwoord. De premier was zijn achterdochtige zelf bij de thee.

Maar ook dat deerde Obama kennelijk niet. Geen confrontatie maar samenwerking, was de mantra. Hij heeft daarmee resultaten geboekt. De belangrijkste uitkomst is het principeakkoord om het aantal strategische wapens aan beide zijden terug te dringen van 2.200 kernkoppen, het plafond dat was vastgelegd in het wapenbeheersingsakkoord START dat op 5 december afloopt, tot 1.500 dan wel 1.675. In het verlengde daarvan hebben Obama en Medvedev afgesproken te ijveren voor een effectiever non-proliferatieverdrag. De samenwerking bij de bestrijding van terrorisme en drugshandel wordt eveneens gerevitaliseerd met een commissie onder leiding van vicepresident Biden en premier Poetin. Amerika mag weer van het Russische luchtruim gebruikmaken voor het transport van militairen en wapens naar Afghanistan.

Ook het pièce de résistance, het antiraketschild dat de VS mogelijk in Polen en Tsjechië willen bouwen, is wat minder weerbarstig geworden. Experts uit beide landen gaan de raketdreigingen uit Iran en Noord-Korea analyseren en nadenken over een gemeenschappelijke databank.

De adder zit met name onder het gras bij dit laatste punt. Hoewel Obama de bouw van het schild heeft vertraagd en niet exclusief Amerikaans wil houden, is het raketschild voor Moskou uitgegroeid tot bewijs dat de VS er sinds de val van de Sovjet-Unie op uit zijn Rusland te kleineren.

Minister Lavrov van Buitenlandse Zaken gaf daar in een nabeschouwing vandaag blijk van. De vluchten op Afghanistan zullen natuurlijk wel door Rusland worden gecontroleerd. En als het raketschild er toch komt, komt er geen START, aldus Lavrov. Deze woorden illustreren dat de echte onderhandelingen nu pas beginnen. Achterdocht zal een rol blijven spelen. Maar Obama heeft het wel voor elkaar gekregen dat de tandem Medvedev/Poetin zich het daarbij niet meer kan veroorloven om louter recalcitrant te zijn.

Tot nu toe koesterde Moskou een buitenlands beleid dat in negatieve termen was gegoten. Dankzij het staatsbezoek van Obama moet Rusland nu ook vaststellen wat het wél wil.