Foreign Affairs: In Washington, the Lines Are Drawn

<--

Buitenlandse Zaken: In Washington zijn de krijtlijnen getrokken

11/04/11, 06u39

Zo goed als alle Amerikaanse parlementsleden zijn al lid van het rijkste procent van de bevolking vóór ze arriveren in Washington. Het is dus geen wonder dat Washington vooral dat rijkste procent bedient met steeds maar nieuwe belastingverlagingen

• De VS-regering blijft draaien nu Democraten en Republikeinen vrijdag een felbevochten begrotingsdeal sloten

• De VS geven in 2011 38,5 miljard minder uit dan in 2010 en 78,5 miljard minder dan Barack Obama zelf begroot had

• Budgettaire clashes zullen het debat in Washington blijven bepalen tot de verkiezingen van 2012

• Binnenkort moet de VS haar nationale schuldplafond verhogen, anders kan het land zijn obligaties niet meer afbetalen, wat wellicht tot een nieuwe financiële crisis zou leiden

• Er moet ook gedebatteerd worden over een controversieel Republikeins begrotingsvoorstel dat duizenden miljarden dollars zou besparen over de volgende tien jaar

De VS vermeden vrijdagavond laat ternauwernood de gevreesde government shutdown’ een noodgedwongen sluiting van de overheid omdat er geen begroting is, en dus ook geen geld. Republikeinen en Democraten kwamen luttele uren voor de deadline tot een compromis. Zodoende kunnen bijna een miljoen federale ambtenaren vanochtend naar hun werk, mogen toeristen in New York het Vrijheidsbeeld bezoeken en worden soldaten die hun hachje wagen in Irak of Afghanistan ten minste op tijd betaald.

Crisis afgewend? Eventjes maar. Het heeft er namelijk alles van weg dat de begrotingscrisis van afgelopen week slechts de opwarming was voor grotere confrontaties later dit jaar, en het opstapje naar de presidentsverkiezingen in 2012. Vorige week zijn in de VS duidelijker dan ooit de ideologische breuklijnen bloot komen te liggen die het komende jaar de discussies zullen overheersen.

Barack Obama kondigde vorige maandag aan dat hij kandidaat is om zichzelf op te volgen. Diezelfde dag stelde Paul Ryan, Congresman uit Wisconsin en de rijzende ster van zijn partij, het Republikeinse begrotingsvoorstel voor 2012 voor. Dat is niet minder dan draconisch. Ryan wil Medicare, de openbare ziekteverzekering voor ouderen, privatiseren, wat ervoor zou zorgen dat zij een stuk meer ziektekosten uit eigen zak moeten betalen. Tegelijkertijd wil hij honderden miljarden dollars besparen op Medicaid, de ziekteverzekering voor de armen.

Uiteraard moet Obama’s hervorming van de ziekteverzekering van vorig jaar volgens Ryan alweer afgeschaft worden. Verder gaat hij posten als onderwijs, justitie en transport met een slagersmes te lijf. Vergeet dat Amerikaanse hst-netwerk dus maar, om maar één ding te noemen. Aan de andere kant bespaart Ryan dan weer geen cent op het leger, waaraan de VS meer geld uitgeven dan de volgende vijftien landen samen, en uiteraard is er ook weer een belastingverlaging in voor de rijken, die de hoogste belastingvoet zien dalen van 35 tot 25 procent.

Dit terzijde, maar nu Amerika tegelijkertijd de laagste belastingdruk sinds de fifties heeft én een sinds de negentiende eeuw niet meer geziene concentratie van welvaart bij de allerrijksten (één procent van de bevolking gaat aan de haal met een kwart van alle inkomsten), ligt de oplossing voor een flink deel van de begrotingsproblemen voor de hand: laat de rijken meer belastingen betalen. Dat is echter compleet taboe. Het enige waar je in de disfunctionele Amerikaanse politiek nog consensus voor vindt, is belastingverlagingen.

Waarom? Zoals Nobelprijswinnaar voor de Economie Joseph Stiglitz argumenteert in het maandblad Vanity Fair, zijn zo goed als alle Amerikaanse parlementsleden al lid van het rijkste procent van de bevolking vóór ze arriveren in Washington. Bijgevolg is het geen wonder dat Washington vooral dat rijkste procent bedient met steeds maar nieuwe belastingverlagingen.

Keihard pokerspel

In ieder geval: binnen zijn eigen partij moeten er een paar gevloekt hebben op Paul Ryan en zijn plan. Aan Medicare raken is namelijk bijzonder link, al was het maar omdat ouderen de groep zijn die het meeste gaat stemmen. Maar je moet Ryan wel nageven dat hij duidelijkheid geschapen heeft. Al wordt zijn plan wellicht weggemoffeld wanneer de campagne echt begint, het geeft ondubbelzinnig aan waar deze lichting Republikeinen voor staat.

Alhoewel, niet helemaal. Hoewel ze bij haar aantreden beloofde om zich als een laserstraal te focussen op werk, heeft de nieuwe Republikeinse meerderheid er een handje van weg om stennis te maken over ideologische stokpaardjes die daar op zijn best slechts zijdelings mee maken hebben, zoals het afsnijden van subsidies voor de openbare radio- en televisieomroep en het bestrijden van milieuregels, tot de recycleerbare drinkbekertjes in de cafetaria van het Huis van Afgevaardigden toe. Die hebben ze meteen vervangen door een piepschuimen model. Het had ook geen haar gescheeld of het begrotingscompromis van vrijdag was er nooit gekomen, omdat een aantal Republikeinen tot het laatste moment fanatiek vasthielden aan allerlei beperkingen op het recht op abortus die ze eraan vastgehaakt hadden.

Let wel: de discussies van vorige week waren nog niks. Binnenkort beginnen de besprekingen over het optrekken van Amerika’s schuldplafond. Als dat niet gebeurt (en veel Republikeinen zien het inderdaad niet zitten), dan dreigt het land zijn obligaties niet eens meer te kunnen afbetalen, wat voor ontzettend veel opschudding zou zorgen op de financiële markten. Vervolgens gaat het over de begroting voor 2012 en het plan-Ryan. Ondertussen zullen de Republikeinen elke kans aangrijpen om abortus en andere ideologische strijdpunten op tafel te gooien. Zoals ze vorige week hebben aangetoond, zijn ze bereid om daar keihard mee te pokeren en vooralsnog weet niemand of ze bluften.

De Democraten maken dus maar beter hun borst nat, want president Obama heeft onderhand vaak genoeg aangetoond dat hij zich, vanwege zijn bijwijlen haast pathologisch aandoende neiging om steeds de Grote Verzoener te spelen, meer dan eens laat rollen door een onverzettelijke oppositie. Zijn stimulusprogramma in 2009 was groot genoeg om een nieuwe Depressie te voorkomen, maar niet om de werkloosheid te drukken. Mede omdat hij een openbaar stelsel niet eens op tafel wilde leggen, laat zijn ziektehervorming nog steeds miljoenen mensen ongedekt. Afgelopen december moest hij een verlenging van George W. Bush’ belastingverlagingen voor de rijken toestaan, waar hij jaren campagne tegen gevoerd had.

Het was dan ook niet zo opmerkelijk om vrijdagnacht het enigszins groteske schouwspel te zien van een president die opschepte dat hij “de grootste jaarlijkse besparing in onze geschiedenis” voor elkaar gekregen had. Wat hij er niet bij vertelde, is dat het resultaat een begroting voor 2011 is die 38,5 miljard kleiner is dan die van 2010 en 78,5 miljard kleiner dan het voorstel dat hij een aantal maanden geleden zelf indiende. Dat terwijl de Democraten tot een paar dagen geleden staande hielden dat zulke besparingen dodelijk zouden zijn voor het zich moeizaam op gang trekkende economische herstel. Obama stelt het noodgedwongen voor als een overwinning, maar hij weet zelf ook wel dat het eigenlijk een kletterende nederlaag is.

Aan de andere kant: de ideologische krijtlijnen zijn klaar en duidelijk getrokken vorige week. En al is het beleidsmatig vaak verre van bevredigend voor Obama, als je dan toch herverkozen wil worden, kan je niet beter vragen dan een tegenpartij die er klaarblijkelijk op gebrand is om zichzelf zo asociaal mogelijk op te stellen.