The Other World after Sept. 11

<--

Ο άλλος κόσμος μετά την 11η Σεπτεμβρίου

ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ

Οταν οι Ηνωμένες Πολιτείες δέχθηκαν αιφνίδια και μαζική επίθεση την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, ήταν αμέσως εμφανές ότι ο νέος αιώνας θα ήταν πολύ διαφορετικός απ’ ό,τι αναμέναμε στην αρχή της νέας χιλιετίας. Η επικυριαρχία του καπιταλισμού, η ευρύτατη διασπορά προηγμένης τεχνολογίας και η γοητεία της φιλελεύθερης δημοκρατίας –απότοκο της πτώσης του Σοβιετικού Μπλοκ το 1989– δεν οδήγησαν απρόσκοπτα στην παγκόσμια ειρήνη και στην ευημερία. Οι επιθέσεις στην καρδιά της αμερικανικής οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης πριν από 14 χρόνια έδειξαν ότι, μαζί με τα δώρα της, η νέα εποχή έφερε και νέα όπλα για τη διεξαγωγή πολέμου.

Για πρώτη φορά, στο μέτωπο δεν συγκρούονταν φατρίες, φυλές, έθνη και συμμαχίες κρατών, αλλά μικρές ομάδες που εκμεταλλεύονταν τη δύναμη της τεχνολογίας και κράτη που μπορούσαν να ελέγξουν και να χειραγωγήσουν ολοένα μεγαλύτερα πλήθη μέσω της τεχνολογίας. Τα τελευταία χρόνια, είδαμε επανειλημμένως μικρές ομάδες (ή και ένα άτομο) να προκαλούν μεγάλη αναστάτωση στις ζωές των πολλών, ενώ η αντίδραση κρατών οδήγησε σε νέους περιορισμούς και επέβαλε νέες συμπεριφορές στα πλήθη.

Οι αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν για την προσπάθεια των ΗΠΑ να ελέγξουν τεράστιο μέρος ηλεκτρονικής επικοινωνίας σε όλη τη Γη και ταυτόχρονα η ρευστή κατάσταση στον πλανήτη δείχνουν ότι η επιφανειακή γνώση δεν οδηγεί απευθείας στην παντοδυναμία. Ενώ ολοένα και περισσότεροι αποδέχονται την παρακολούθησή τους (κυρίως διά του εναγκαλισμού με smartphone και tablet), και ενώ κράτη και υπερκρατικές οντότητες εξειδικεύονται ολοένα και περισσότερο στις παρακολουθήσεις, θα περιμέναμε την «εξάλειψη» όλων των εχθρών. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό επετεύχθη, με αρκετές επιθέσεις μικρών ομάδων να έχουν αποτραπεί. Αυτό, όμως, δεν εμπόδισε μοναχικούς τρομοκράτες από το να σπείρουν τον θάνατο, αλλά ούτε και μικρούς στρατούς που κατέλαβαν ολόκληρα τμήματα χωρών, κυρίως στη Συρία και στο Ιράκ. Το «Ισλαμικό Κράτος» συνδυάζει την αχαλίνωτη βαρβαρότητα (κάτω από τον μανδύα της ευσέβειας) με μεγάλη δεξιοτεχνία στη χρήση της τεχνολογίας, για να στρατολογήσει και να συσπειρώσει οπαδούς, αλλά και να τρομοκρατήσει αντιπάλους και θύματα. Νέα όπλα υπηρετούν βασικά ένστικτα.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν συνεχώς να παραμείνουν κυρίαρχες στον τομέα της τεχνολογίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πετυχαίνουν τους στόχους τους. Κι άλλες χώρες ανέπτυξαν την ικανότητα να διεξάγουν ηλεκτρονικό πόλεμο, ενώ ολόκληρα κομμάτια του πλανήτη βυθίζονται στον αυταρχισμό και στη βαρβαρότητα. Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία, αλλά η δύναμη που παρέχει και οι κακές πολιτικές. Η άφρων εισβολή στο Ιράκ το 2003 οδήγησε στο σημερινό χάος στην περιοχή, στη μαζική έξοδο προσφύγων και στη γενικότερη αστάθεια.

Εντός των ΗΠΑ, τα χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου σημαδεύονται από την υπεραπλούστευση πολύπλοκων ζητημάτων και από μια ακραία πόλωση που καθιστά ολοένα και πιο δύσκολη τη συναίνεση – μεγαλύτερη απειλή για την ισχυρότερη δημοκρατία του κόσμου απ’ οποιαδήποτε επίθεση. Αυτή η κατάσταση αποδεικνύει ότι, ενώ κάποια γεγονότα μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, οι άνθρωποι παραμένουν ίδιοι.