Forget About Assange: Save Journalism

<--

Ben Caudron is technologiesocioloog en verbonden aan de Erasmushogeschool Brussel.

Zo, dat is dan geregeld. Barbertje moest hangen. Hij hangt: Julian Assange zit achter de tralies. Dat gebeurde nadat de Ecuadoraanse regering de Britse politie had “uitgenodigd” om de man uit de ambassade in Londen te halen. Daarmee lijkt het einde van een jarenlange vlucht voor de Amerikaanse toorn in zicht. De kans dat Groot-Brittannië het verzoek om uitlevering naast zich neerlegt, is zo goed als onbestaande, zeker nu eindelijk een juridische stok gevonden is waarmee niet alleen naar hartenlust op het arrogante bakkes van Assange kan geklopt worden, maar ook op iedereen die het nog in het hoofd haalt om de smeerlapperij uit de Amerikaanse politieke achterkamertjes te grabbel te gooien.

Op zich hoeft deze arrestatie ons niet te verbazen. Het was al langer duidelijk dat de regimewissel in Ecuador ook het einde van de vrijheid van Assange – voor zover een jarenlang gedwongen verblijf in een ambassade als dusdanig kan benoemd worden – inluidde. Dat Assange ook nog eens de behoefte voelde om de vuile was van zijn gastheer buiten te hangen, verbeterde zijn positie niet echt.

Helaas, ook het gemak waarmee de Amerikaanse overheid de merkwaardige juridische grond waarop de arrestatie is gebaseerd, verkocht krijgt, mag niet verbazen.

Opnieuw zijn we getuige van een uiterst efficiënte propagandamachine die ervoor moet zorgen dat een en ander op de gewenste wijze wordt geframed, want institutionele belangen dienen beschermd en – zo blijkt – grondwettelijke bescherming afgebroken.

Conspiracy

Het begon al met de titel van het persbericht dat meteen na de arrestatie werd verspreid door het ministerie van Justitie van Virginia: “WikiLeaks Founder Charged in Computer Hacking Conspiracy”. Niet alleen wordt het imago dat Assange zichzelf heeft aangemeten – de geniale hacker – handig tegen hem gebruikt, hij wordt ook nog eens afgeschilderd als een samenzweerder.

Wie na zo’n fraaie framing verwacht dat de tenlastelegging één lange opsomming van uiterst gevaarlijke misdaden is, kan alleen maar teleurgesteld worden. Want wat wil het geval? De samenzwering waarvan sprake gaat toch vooral over wat berichten die Assange uitwisselde met klokkenluider Manning. Die had zich eerder spontaan bij WikiLeaks aangemeld – u herinnert zich wellicht nog de schokkende Collateral Damage-video, waarmee WikiLeaks in een klap een huishoudnaam werd – en werd door Assange aangespoord om nog meer informatie te verzamelen.

Hoewel zijn activiteiten volgens de officiële documenten dus beperkt bleven tot het verstrekken van advies en een mislukte poging om een paswoord te ontcijferen, beschuldigt de Amerikaanse overheid Assange van inbreuken op de Computer Fraud and Abuse Act. Daardoor verliest hij de bescherming die hij zou genieten indien de gestelde handelingen juist zouden gekwalificeerd worden: als onderdeel van onderzoeksjournalistiek.

Ooit was de liefde tussen de Amerikaanse en Britse zogenaamde kwaliteitspers en Assange zeer innig. Zolang zulks goed bleek voor de verkoopcijfers. Zodra onze aandacht voor slachtpartijen in Bagdad verslapte en we niet echt nog opkeken van een vileine roddel meer of minder in de berichten die door diplomatiek personeel heen en weer worden gestuurd, kon afgerekend worden met de excentrieke – zij het enigszins mediagenieke – oprichter van WikiLeaks. Zeker nadat hem een rol werd toegeschreven in de overwinning die nooit had mogen zijn: die van Trump.

Dit verklaart wellicht ook waarom het zo lang heeft geduurd voor de nieuwsindustrie zich met de essentie van de zaak wou bezighouden en ruimte schiep voor de zeer terechte verontwaardiging over deze aanfluiting van het rechtssysteem. Die klinkt gelukkig uit steeds meer monden.

In de aanhoudende strijd die de (Amerikaanse) overheid levert om klokkenluiders het zwijgen op te leggen, blijken alle middelen goed. Zelfs als daarvoor de First Amendment aan flarden moet worden gerukt. Die beschermt onder meer de persvrijheid. Die persvrijheid wordt door de arrestatie van Assange ernstig bedreigd. Het doet er niet toe wat we over Assange vinden. Dit gaat niet over Assange. Dit gaat over de toekomst van elke journalist die waarheidsvinden nog belangrijk vindt. Want als de feiten die Assange worden aangewreven, misdaden worden genoemd, worden meteen alle handelingen van nauwkeurige onderzoeksjournalistiek gecriminaliseerd. Daar gaat dit over.

We kunnen uiteraard ook gewoon de andere kant op kijken en wachten tot we ons weer een keer druk kunnen maken. Over fake nieuws, bijvoorbeeld. A propos, heeft iemand nog iets over de NSA gehoord?