Zonder het te weten, doen we vaak onbetaald werk voor techbedrijven als Google en Facebook. Het wordt tijd dat mensen daar een vergoeding voor krijgen, vindt econoom Maarten Goos. ‘U mag verdienen aan uw data.’
U weet het misschien niet, maar u maakt deel uit van het grootste leger vrijwilligers dat de mensheid vermoedelijk ooit heeft gekend. Nee, niet voor Het Rode Kruis, Zeehondencentrum Pieterburen of een ander goed doel, maar voor Silicon Valley. Elke dag spekken we de beurs van Google, Facebook en andere techreuzen door gratis en voor niets kostbare (privé)data weg te geven, dikwijls zonder dat we het in de gaten hebben.
Neem reCAPTCHA, bekend van de bloedirritante puzzels vol zebrapaden, brandkranen en stoplichten waarmee websites testen of u een mens bent en geen spam uitbrakende robot. Wie bijvoorbeeld weleens een vliegticket bestelt via klm.nl, een reisadvies mailt van 9292 of een concertkaartje koopt bij Ticketmaster, weet hoe de hel eruit ziet: eindeloos naar wazige plaatjes van etalages, palmbomen of hangbruggen moeten staren omdat je blijkbaar telkens een stukje kokosnoot of winkelpui van een Koreaans assurantiekantoor over het hoofd ziet.
Gratis arbeid
Niet iedereen weet dat deze captcha’s – kort voor Completely Automated Public Turingtest to tell Computers and Humans Apart – niet alleen dienen om sites tegen spam te beschermen, maar Google, de eigenaar van reCAPTCHA, ook gratis arbeid opleveren. Elke keer dat we zo’n puzzel oplossen, helpen we zelfrijdende auto’s en andere ‘lerende machines’ om verkeerssituaties onder de knie te krijgen. Kunstmatige intelligentie heeft namelijk data nodig, héél veel data, om daadwerkelijk intelligent te worden, en die data leveren wij.
Hetzelfde gebeurt bij een andere bekende reCAPTCHA-variant, die ons vraagt woorden over te typen. Daarmee laat Google ons als een soort 21ste-eeuwse monniken boeken en kranten overschrijven, waarmee we en passant Googles optical character recognition (ocr) verbeteren, de techniek waardoor computers handgeschreven of gedrukte teksten kunnen lezen. Alleen al in 2008, het eerste volledige jaar van reCAPTCHA, hielp de mensheid zo 440 miljoen woorden uit boeken en kranten ontcijferen. Dat is het equivalent van meer dan 3.700 keer de roman Madame Bovary. Naar schatting lossen we dagelijks 200 miljoen van deze en andere captcha’s op, en verkwisten we daarmee een half miljoen arbeidsuren per dag – en economen zich maar afvragen waarom onze productiviteit de laatste jaren zo moeizaam vooruit gaat.
BEELD: Met reCAPTCHA’s zoals hierboven verifiëren websites of u niet stiekem een robot bent. En passant programmeert u daarmee zelfrijdende auto’s om geen zebrapaden te negeren of brandkranen frontaal te rammen. Beeld Een captcha van reisplanner 9292.nl.
Kunstmatige intelligentie
En dan zijn captcha’s slechts een van de vele voorbeelden van onbetaalde arbeid. Met de foto’s en tags die we gratis op sociale media zetten, helpen we bedrijven als Amazon, Facebook en IBM betere kunstmatige intelligentie te ontwikkelen, zoals gezichtsherkenningssoftware die ze aan de politie of veiligheidsdiensten kunnen verkopen. De privédata die we op internet achterlaten en de locatiegegevens van onze telefoons helpen bedrijven om ons te bestoken met soms angstaanjagend op maat gesneden advertenties: anti-abortusreclames voor vrouwen die blijkens de gps op hun telefoons in de wachtruimte van een abortuskliniek zitten bijvoorbeeld. Of advertenties voor desinfecterende doekjes omdat de ‘slimme thermometer’ waarmee je zojuist je koortsige kind hebt getemperatuurd je data verpatst aan een fabrikant van schoonmaakartikelen.
Waarom krijgen mensen geen vergoeding voor de privédata waarop techbedrijven hun fortuinen bouwen? ‘De waarde van digitaal eigendom herverdelen’, zo heet het in een advies dat de Europese Commissie onlangs kreeg van een tienkoppige commissie der wijzen, door Brussel benoemd om onorthodoxe oplossingen te bedenken voor de problemen van de arbeidsmarkt in het tijdperk van internet, robots en big data. ‘U mag verdienen aan uw data’, vat de voorzitter van de commissie, de Vlaamse econoom Maarten Goos (Universiteit Utrecht), het pleidooi samen.
VIDEO: Met het videowerk The New Organs verbeelden kunstenaars Tega Brain en Sam Lavigne het griezelige gevoel dat advertentiemakers tegenwoordig bijkans gedachten lijken te kunnen lezen, dankzij de telefoons en sociale mediaprofielen van consumenten. Ze baseerden zich op honderden persoonlijke verhalen over ‘surveillance-kapitalisme’. Zoals een vrouw die dankzij de menstruatie-app op haar telefoon werd bestookt met kindergerelateerde Instagram-advertenties, zelfs nadat ze inmiddels een miskraam had gehad. Bron: The New Organs, Tega Brain en Sam Lavigne, in opdracht van Mozilla.
Goudmijn
Ruilhandel is tot nu toe het onuitgesproken sociale contract achter grote delen van de interneteconomie: gratis diensten in ruil voor gratis data. Een Facebook- of Instagram-profiel kost bijvoorbeeld niets, maar dankzij de foto’s en berichtjes die we daar achterlaten konden Mark Zuckerberg & co in 2018 voor 49 miljard euro aan advertenties verkopen. ‘De data die jij creëert zijn nu bijna per definitie bezit van het bedrijf’, zegt Goos.
Neem auto’s: terwijl je rondrijdt creëer je data voor de fabrikant, zoals hoe hard je gaat, welke routes je kiest en wat voor rijstijl je erop nahoudt. ‘Of hoe vaak je claxonneert, wat weer iets kan zeggen over hoe agressief je als weggebruiker bent’, vertelt Goos. Als onze data resulteren in betere auto’s en een veiliger verkeer, alla. Maar onze rijgegevens zijn ook een potentiële goudmijn voor derden, zoals verzekeraars en adverteerders. ‘En dat is iets wat we vanuit maatschappelijk oogpunt veel moeilijker aanvaardbaar vinden.’
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.