First Latina Candidate for the Supreme Court

Back To Origin

President Barack Obama heeft Sonia Sotomayor voorgedragen voor een plaats tussen de acht andere opperrechters in het Hooggerechtshof.

Grondwet
Anders dan in Nederland, mag de hoogste rechtelijke instantie in Amerika een wet aan de grondwet toetsten. Daardoor is de maatschappelijke invloed van dat Hof veel groter dan die van de Hoge Raad in Den Haag.

In de Verenigde Staten kunnen de opperrechters bijvoorbeeld een wet op de abortus, die door het Congres is goedgekeurd, ongeldig want in strijd met de grondwet, verklaren. Als de Tweede Kamer een wet op de abortus aanneemt, die niet strookt met de grondwet, dan wordt de nieuwe regeling toch van kracht omdat een nieuwere wet voorgaat boven een oudere (ook als dat de grondwet is).

Goedkeuring
De benoeming van een nieuwe opperrechter, die voor het leven geldt, moet worden goedgekeurd door de Senaat. Daar wordt zij soms het onderwerp van felle politieke strijd, zeker wanneer de partij van de president in de minderheid is, of wanneer het om een omstreden voordracht gaat. Een te activistisch geachte kandidaat of juist een te legalistisch bevonden jurist, kan grote politieke weerstanden oproepen.

De Republikeinen, die sinds januari 2009, op ramkoers liggen, aarzelen om hun tanden in de kandidaat Sotomayor te zetten. In de eerste plaats omdat het hun aan stemmen ontbreekt om de benoeming tegen te houden, en ten tweede omdat nooit eerder een Latina de toga van een opperrechter over de schouders mocht trekken.

Electorale come-back
En willen de Republikeinen in 2010 een electorale come-back beleven, dan zullen ze juist onder de hispanics sterk moeten groeien. Indien Sotomayor in het ambt wordt bevestigd, is zij de derde vrouw in de geschiedenis.

Haar juridische doopceel wordt hoe dan ook gelicht. Een belangrijke rol daarbij speelt het vonnis inzake de brandweerlieden van New Haven waaraan Sotomayor als lid van een lager rechtscollege heeft meegewerkt. In 2003 besloot de leiding van de brandweer van New Haven, dat bepaalde promoties voortaan verkregen konden worden op basis van een schriftelijke test.

Maar een jaar later schrapte het stadsbestuur die test al weer, nadat was gebleken dat op deze manier op één man na alle kandidaten die voor promotie in aanmerking kwamen blank waren. Een van die blanke brandweerlieden begon een rechtszaak. Maar zijn beroep werd afgewezen door het gerechtshof waar Sotomayor nu nog lid van is.

‘Favoritisme gebaseerd op ras’ klinkt het in bepaalde rechtse kringen. Het stadsbestuur verwiep de test echter omdat zij in strijd zou zijn met het verbod van discriminatie op de werkplek. De zaak ligt nu bij het Hooggerechtshof.

Poistieve discriminatie
De discussie over de aanvaardbaarheid van positieve discriminatie (al jaren op zijn retour) en van bepaalde testen is weer opgelaaid. Geen potentiële werkgever kan bijvoorbeeld tegenwoordig nog een bordje op zijn deur hangen met de tekst: ‘vrouwen hoeven niet te reageren’. Wil hij toch uitsluitend uit een veld van mannelijke kandidaten selecteren, dan kan hij een test gewichtheffen uitschrijven. Behalve in het onwaarschijnlijke geval dat zich onverhoopt enkele vrouwelijke mannetjesputters melden, kan hij zo dan toch zijn doel bereiken.

Tijdens haar goedkeuringsprocedure zal Sonia Sotomayor veel behendigheid moeten tonen in dit juridische mijnenveld.