Het was een slecht weekend voor de rechtsstaat en de democratie. De Chinese directeur van Interpol verdween uit Lyon en bleek in China gearresteerd te zijn. In Turkije acht men het niet uitgesloten dat Saoedi-Arabië een kritische journalist heeft vermoord in het Saoedische consulaat in Istanbul. In Bulgarije werd een journalist verkracht en vermoord, hoewel nog niet duidelijk is of er een verband is tussen het misdrijf en haar werk.
Het is zomaar een greep uit een nieuwscyclus van 48 uur. De gebeurtenissen houden geen verband met elkaar, maar ze herinneren er wél aan hoe kwetsbaar grondrechten en democratische spelregels in grote delen van de wereld zijn.
Voorheen stond tegenover democratische ontsporingen altijd nog de Amerikaanse democratie. Ze was verre van perfect en de Amerikanen hadden haar opgepompt tot mythische proporties, maar ze functioneerde wel. Met de beëdiging van Brett Kavanaugh tot rechter aan het Hooggerechtshof heeft de Amerikaanse democratie zichzelf geen plezier gedaan.
De voorbeeld-democratie is ontaard in een vecht-democratie, waar tegenstanders elkaar demoniseren en compromisvorming vrijwel onmogelijk is. Laat staan dat het nog denkbaar zou zijn de partijlijn los te laten omwille van een hoger doel – de benoeming van een uitmuntend rechter in het hoogste rechtscollege.
De benoeming van Kavanaugh – vrijwel alle Republikeinse senatoren waren voor, bijna alle Democraten tegen – is een overwinning voor conservatief Amerika en voor president Trump. De verhouding conservatieve en progressieve rechters is nu vijf tegen vier.
De benoeming van Kavanaugh kán betekenen dat de VS nog terughoudender zullen worden met maatregelen die het klimaat beschermen en het wapenbezit inperken. Het kan ook betekenen dat er getornd wordt aan het in de wet verankerde recht op abortus. Progressief Amerika heeft er een zorg bij. Het is overigens ook denkbaar dat Kavanaugh een onafhankelijke, minder ideologische koers kiest als het tot hem doordringt dat hij nu onafhankelijk is.
Dat het Hooggerechtshof, de ultieme arbiter in het Amerikaanse stelsel, van politieke kleur verschiet, is op zichzelf nog geen beschadiging van de democratie. Het is de manier waarop Kavanaugh werd benoemd én zijn gedrag tijdens de openbare hoorzittingen die een volwassen democratie onwaardig zijn.
De benoeming van Kavanaugh werd er om partijpolitieke redenen doorheen gejaagd. De beschuldigingen van seksueel wangedrag waren ernstig en overtuigend genoeg om een degelijk onderzoek te rechtvaardigen. De FBI kreeg vijf dagen, maar sprak niet met belangrijke getuigen, niet met Kavanaugh zelf en ook niet met Christine Blasey Ford, die hem tijdens een hoorzitting van wangedrag beschuldigde. Senatoren die nog twijfelden over hun steun voor Kavanaugh konden zich nu achter een tandeloos FBI-rapport verschuilen.
Ernstiger dan de opstelling van de senatoren was het gedrag van Kavanaugh zelf. Uit zijn houding sprak minachting voor de benoemingsprocedure. Waar hij een onderzoek naar zijn onschuld had kunnen ondersteunen, sloeg hij wild om zich heen. De aanklachten van Blasey Ford en anderen waren in zijn ogen niets anders dan de wraak van de Democraten. Dat is, nog geheel afgezien van de merites van de beschuldigingen zelf, gedrag dat een hoogste rechter onwaardig is. En dat wist hij zelf ook: hij bood niet voor niets snel excuses aan. Het Hooggerechtshof is niet alleen conservatiever geworden, het heeft ook reputatieschade opgelopen.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.