Why was the prime minister late in taking fiscal adjustment measures? Why, when he finally adopted them, did the government itself undermine them? The answer concerning these critical questions lies partially in the ideological influences of Mr. George Papandreou, the American center-left scholars, the important members of which are his counselors.
On Nov. 3, 2008, just after the Lehman Brothers’ bankruptcy and while our country’s problem had already become obvious, Papandreou gave a speech in the so-called “Stiglitz Committee Conference” in Washington, D.C., underlying the need to use Keynesian policies to deal with the crisis, to take measures to protect the weak and supervise the voracious financial system.
“The problem is not inflation but the recession,” noted the leader of the opposition at that time, echoing the views of economists like the Nobel Prize awarded Paul Krugman and Joseph Stiglitz.
Since then many things have changed for Papandreou but not for the American center-left thought elite, from which he had obviously been influenced. Stiglitz, who is known as an informal counsellor of the prime minister, had already asked for the creation of a support mechanism and the extraordinary lending of Greece from the EU in January 2010, in line with the IMF, something that finally happened. But this support took place under conditions with which Papandreou himself disagrees.
In repeated public interventions Stiglitz has stated, “The tactics of austerity that the EU imposes leads to the shrinkage of the economy and has been proven to be unproductive.”*
Paul Krugman, with whom Papandreou has repeatedly met, has the same opinion. In his regular column in the New York Times, the American economist does not miss a chance to stigmatize the “recessive and deflationary” measures which the eurozone follows, as well as the insistence of the European Central Bank “not to extend its institutional role by creating new money.”*
The impact of this specific school of thought on Papandreou is certified by the sum of his public appearances before the 2009 elections and also from the composition of his first governmental scheme, with the award of critical portfolios to the “social” side of Panhellenic Socialist Movement, led by Louka Katseli.
Regardless of the general effect, the ideas of the American center-left school of thought which has influenced Papandreou, seem to be problematic for our country’s case because of two reasons.
First, they completely clash with the current views within the EU and the European Central Bank, from which our country is entirely dependent on for the payment of pensions and salaries. This fact resulted in, though fairly so, the impression that the government has introduced a fiscal adjustment program which the government itself does not believe in, creating tensions between the troika and few specific ministers.
Second, the implementation of Keynesian expansionary policies by a state which already from the beginning of the crisis had a huge deficit and debt level is practically impossible.
Finally, if Stiglitz lived in Greece maybe he would have advised the prime minister differently.
Restructuring the Greek debt
Despite his public interventions against the restructuring, the truth is that the prime minister had hoped, from the beginning of the crisis, that the country will end up with a kind of regulation and relief of the public debt. He was also expecting that this regulation will refers to debts towards institutional lenders (states and the European Central Bank), something that of course cannot be excluded at the next level.
Nevertheless, all of Papandreou's mentors from the American center-left thought favored the restructuring of the Greek debt. What is usually overlooked is that the restructuring does not solve the problem of deficit creation by a non-competitive state which must comply with the rules of a monetary union. Maybe Papandreou should not have listened to Stiglitz that much, who was awarded the Nobel Prize for his work on information asymmetry but to (the not left-oriented) Robert Mundell, who essentially “designed” the Euro currency. In his interview for Kathimerini (on Aug. 8, 2011) Mundell demonstrated that Greece’s main problem is the combination of a large deficit (financial and competitive) and high debt. The partial dealing with one problem does not solve the other.
*Editor’s Note: This quote, accurately translated, could not be verified.
Οι επιρροές του Γ. Παπανδρέου
Ο καθοριστικός ρόλος Αμερικανών οικονομολόγων και των συμβούλων του πρωθυπουργού Στίγκλιτς και Κρούγκμαν
Tου Νικου Xρυσολωρα
Για ποιο λόγο άργησε τόσο πολύ ο πρωθυπουργός να λάβει μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής; Γιατί, όταν τα έλαβε, η ίδια η κυβέρνηση τα υπονόμευε; Η απάντηση στα κρίσιμα αυτά ερωτήματα βρίσκεται εν μέρει στις ιδεολογικές επιρροές του κ. Παπανδρέου από την αμερικανική ακαδημαϊκή Κεντροαριστερά, σημαίνοντα στελέχη της οποίας είναι σύμβουλοί του.
Στις 3 Νοεμβρίου 2008, λίγο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και ενώ το πρόβλημα της χώρας μας είχε ήδη αρχίσει να γίνεται εμφανές, ο Γιώργος Παπανδρέου μιλούσε σε συνέδριο της λεγόμενης «Επιτροπής Στίγκλιτς», στην Ουάσιγκτον, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να χρησιμοποιηθούν κεϊνσιανικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης, καθώς και μέτρα προστασίας των αδυνάτων και εποπτείας του «αδηφάγου» χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Το πρόβλημα δεν είναι ο πληθωρισμός, αλλά η ύφεση», σημείωνε χαρακτηριστικά ο τότε ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, απηχώντας τις θέσεις οικονομολόγων, όπως οι νομπελίστες Πολ Κρούγκμαν και Τζόζεφ Στίγκλιτς. Εκτοτε, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι για τον ίδιο τον κ. Παπανδρέου, αλλά όχι για την αφρόκρεμα της αμερικανικής ακαδημαϊκής Κεντροαριστεράς, από την οποία σαφώς και είχε επηρεαστεί.
Ο κ. Στίγκλιτς -άτυπος σύμβουλος, ως γνωστόν, του Ελληνα πρωθυπουργού- είχε ζητήσει επιτακτικά, ήδη από τον Ιανουάριο του 2010, τη σύσταση μηχανισμού στήριξης και έκτακτης δανειοδότησης της Ελλάδας από την Ε.Ε, κατά το πρότυπο του ΔΝΤ, όπως και τελικά έγινε. Η στήριξη όμως συνοδεύτηκε από όρους με τους οποίους ο ίδιος διαφωνεί κάθετα. Σε αλλεπάλληλες δημόσιες παρεμβάσεις του έχει τονίσει ότι «η τακτική της λιτότητας που επιβάλλει η Ευρώπη οδηγεί σε συρρίκνωση της οικονομίας και αποδεικνύεται αντιπαραγωγική». Ταυτόσημες απόψεις έχει και ο Πολ Κρούγκμαν, με τον οποίο ο κ. Παπανδρέου έχει επανειλημμένως συναντηθεί. Από την τακτική στήλη που διατηρεί στους New York Times, ο Αμερικανός οικονομολόγος δεν χάνει ευκαιρία να στηλιτεύει τις «υφεσιακές και αποπληθωριστικές» πολιτικές που ακολουθεί η Ευρωζώνη καθώς και την εμμονή της ΕΚΤ «να μην επεκτείνει τον θεσμικό της ρόλο, τυπώνοντας χρήμα».
Η επίδραση του συγκεκριμένου ρεύματος σκέψης στον κ. Παπανδρέου πιστοποιείται τόσο από το σύνολο των δημοσίων τοποθετήσεών του πριν από τις εκλογές του 2009 όσο και από την αρχική σύνθεση του κυβερνητικού σχήματος, με την ανάθεση κρίσιμων χαρτοφυλακίων στην «κοινωνική» πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ, με προεξάρχουσα τη Λούκα Κατσέλη.
Ανεξάρτητα από τη γενικότερη ισχύ τους, οι ιδέες της αμερικανικής Κεντροαριστεράς, από τις οποίες επηρεάστηκε ο κ. Παπανδρέου, είναι προβληματικές για την περίπτωση της χώρας μας για δύο λόγους:
Πρώτον, διότι βρίσκονται σε πλήρη αναντιστοιχία με την επικρατούσα άποψη στην Ε.Ε. και την ΕΚΤ, από τις οποίες εξαρτάται απολύτως η συνέχιση της καταβολής μισθών και συντάξεων στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δίνεται -και δικαίως- η εντύπωση ότι η κυβέρνηση εφαρμόζει ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής στο οποίο η ίδια δεν πιστεύει και να δημιουργούνται διαρκώς εντάσεις στις σχέσεις μεταξύ της τρόικας και συγκεκριμένων υπουργών.
Δεύτερον, διότι η εφαρμογή επεκτατικών πολιτικών κεϊνσιανικού τύπου, από ένα κράτος το οποίο είχε ήδη από το σημείο εκκίνησης της κρίσης υπέρογκο έλλειμμα και υπέρογκο χρέος, είναι πρακτικά ανέφικτη.
Τελικώς, αν ζούσε στην Ελλάδα, ίσως ο κ. Στίγκλιτς να συμβούλευε διαφορετικά τον πρωθυπουργό της χώρας.
Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους
Παρά τις -κατανοητές- δημόσιες τοποθετήσεις του κατά της αναδιάρθρωσης, η αλήθεια είναι ότι ο πρωθυπουργός ήλπιζε από την αρχή της κρίσης πως θα καταλήξουμε σε κάποιου είδους ρύθμιση και ελάφρυνση του δημοσίου χρέους. Περίμενε μάλιστα ότι η ρύθμιση αυτή θα αφορά χρέη σε θεσμικούς δανειστές (κράτη, ΕΚΤ), κάτι που φυσικά δεν μπορεί να αποκλειστεί σε επόμενη φάση. Υπέρ της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους είχαν ταχθεί άλλωστε και όλοι οι «μέντορες» του κ. Παπανδρέου από την αμερικανική ακαδημαϊκή αριστερά. Αυτό που συχνά παραβλέπεται, βεβαίως, είναι πως η αναδιάρθρωση δεν λύνει το πρόβλημα της παραγωγής ελλειμμάτων από ένα μη ανταγωνιστικό κράτος, το οποίο οφείλει να συμμορφώνεται με τους κανόνες μιας νομισματικής ένωσης. Ισως ο κ. Παπανδρέου δεν έπρεπε να ακούει τόσο πολύ τον κ. Στίγκλιτζ, στον οποίο απονεμήθηκε Νομπέλ για τη δουλειά του στην ασυμμετρία πληροφόρησης, αλλά τον (όχι αριστερό) Ρόμπερτ Μάντελ, ο οποίος πήρε Νομπέλ επειδή ουσιαστικά «σχεδίασε» το ευρώ. Σε συνέντευξή του στην «Κ» (8/8/2010), ο κ. Μάντελ είχε δηλώσει ότι το βασικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι ο συνδυασμός υψηλού ελλείμματος (δημοσιονομικού και ανταγωνιστικότητας) και υψηλού χρέους. Η μερική αντιμετώπιση του ενός ζητήματος δεν λύνει και το άλλο.
This post appeared on the front page as a direct link to the original article with the above link
.